Op 29 juli onthulde de Amerikaanse minister van Defensie Mark T. Esper het plan om het aantal VS-troepen in Duitsland te reduceren.

President Trump dreigt er al enige tijd mee om de Amerikaanse troepen in Duitsland (een erfenis van Wereldoorlog Twee) in te perken. Volgens het zopas onthulde Pentagonplan -het resultaat van een herzieningscommissie die een maand lang de Amerikaanse militaire macht in Europa onderzocht- moeten zo’n 12.000 van de momenteel 36.000 Amerikaanse troepen in Duitsland vertrekken. Een deel van hen zal terugkeren naar de VS, een ander deel wordt elders in Europa gestationeerd. 

Rusland

Trump -geen fan van de Duitse bondskanselier Angela Merkel- stelt dat deze beslissing gevallen is om Duitsland te straffen voor het systematisch negeren van zijn verplichtingen wat defensie-uitgaven betreft. De ‘lage’ Europese defensiebijdragen zijn al jaren een stokpaardje van de Amerikaanse president. Hij noemde Duitsland in dit verband zelfs “delinquent”.

In 2014 kwamen alle lidstaten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) overeen om tegen 2024 te streven naar een nationaal defensiebudget dat overeenstemt met 2% van het bruto binnenlands product (BBP). Het Duitse defensiebudget van 49,3 miljard euro (in 2019) staat gelijk aan 1,38% van het BBP. (19 van de 30 NAVO-leden komen niet aan een defensiebudget van 2%.) In 2019 liet Duitsland nochtans een stijging van zijn militaire uitgaven optekenen van maar liefst 10%. Na de VS is Duitsland bovendien de grootste financiële bijdrager aan de NAVO.

De algemene herschikking van de Amerikaanse troepen in Europa heeft vooral te maken met het opschuiven van de buitengrens van de NAVO in oostelijke richting. VS-minister van Defensie Esper stelde dat het nieuwe plan ontworpen is om “de afschrikking” van vijand “Rusland te versterken”.

De VS wil veel meer inzetten op troepen die roterend ontplooid worden in de Oost-Europese landen en Baltische staten, o.a. om daar militaire oefeningen op te zetten -spierballenvertoon ten behoeve van Moskou. Bovendien stellen de leiders van de Oost-Europese NAVO-lidstaten, zoals Polen, Roemenië en Hongarije, zich veel welwillender en pro-Amerikaanser op dan de West-Europese landen.

Het merendeel van de ongeveer 6400 troepen die vanuit Duitsland teruggetrokken worden naar de VS, zullen regelmatig naar Oost-Europa worden gestuurd om daar met NAVO-bondgenoten te trainen in de Zwarte Zee-regio. 

België als belangrijke Amerikaanse militaire hub

Volgens het Pentagon-plan zijn de voornaamste nieuwe locaties voor de ongeveer 5600 Amerikaanse troepen die vanuit Duitsland naar andere Europese landen gestuurd worden, Italië en België. Een F-16 eenheid van de luchtmacht zal overgeplaatst worden van de de luchtmachtbasis in het Duitse Spangdahlem naar de Aviano-basis in Italië.

Op de persconferentie van 29 juli lichtte generaal Tod Walters, bevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa, de verhuisplannen van het Pentagon op het continent verder toe. Zo zou het Europees Commando van de Verenigde Staten (EUCOM), dat alle Amerikaanse militaire inspanningen op het continent overziet, overgebracht worden van de Duitse stad Stuttgart naar Mons in België. Het gaat om 600 troepen en 300 civiele personeelsleden. Volgens Wolters is het een logische verhuis vermits het militair commando van de NAVO reeds in Mons gevestigd is.

Ook het ‘Special Operations Command-Europe’ zou in het kader van de geplande herschikking van Stuttgart naar Mons verhuisd worden. Het was niet meteen duidelijk of deze verhuizing ook gevolgen zou hebben voor de tactische eenheden voor speciale operaties in Stuttgart, waar een contingent Groene Baretten en Navy SEAL's aanwezig is. Wolters had het ook over andere kleinere, niet bij naam genoemde, eenheden die naar België verplaatst zouden worden (o.a. 3 hoofdkwartieren van het type ‘brigade’, een artilleriebataljon van het leger en een technisch bataljon).

Het Amerikaans Afrika Commando (AFRICOM) en ‘Special Operations Command-Africa’ zijn momenteel ook in Stuttgart gevestigd. Het zou kunnen dat deze Amerikaanse militaire hoofdkwartieren ook verplaatst worden, verklaarde Wolters, al is er nog geen beslissing hierover genomen.

Esper gaf toe dat er nog geen kostenanalyse gemaakt was van het Pentagon-plan, maar dat het om een miljardenoperatie gaat staat vast. Verder maakte de minister zich sterk dat delen van het plan al konden opgestart worden “binnen enkele weken” terwijl andere deel uitmaken van een langetermijnproject dat nog voor bijstelling vatbaar is.

Ondertussen blijft het in politiek België behoorlijk stil, alsof het land een passieve actor is die de plannen van Washington en het Pentagon alleen maar kan ondergaan. Dat valt niet te verwonderen van een land dat zich in alle bochten wringt om de NAVO ten dienste te zijn (getuige de recente beslissing om opnieuw Belgische F-16’s te sturen naar Irak en Syrië).

De vredesbeweging kan geen afwachtende houding aannemen.

Wij willen geen extra Amerikaanse troepen en militaire hoofdkwartieren op Belgisch grondgebied.

Wij willen dat het huidige NAVO-hoofdkwartier van Belgische bodem verwijderd wordt, evenals de Amerikaanse kernwapens in het Limburgse Kleine Brogel.

Wij willen geen deel uitmaken van de groeiende westerse militaire polarisering ten opzichte van Rusland.

Wij willen een demilitarisering van de internationale betrekkingen.