Mijnheer de voorzitter, geachte leden van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, dames en heren.
De overgang van jarenlange opsluiting in een zwaar beveiligde gevangenis naar hier voor de vertegenwoordigers van 46 landen en 700 miljoen mensen staan, is een ingrijpende en surrealistische verandering. De ervaring van jarenlange isolatie in een kleine cel is moeilijk over te brengen. Het ontdoet je van je gevoel van eigenwaarde, waardoor alleen de rauwe essentie van het bestaan overblijft. Ik ben nog niet volledig in staat om te spreken over wat ik heb doorstaan - de onophoudelijke strijd om in leven te blijven, zowel lichamelijk als geestelijk. En ik kan ook nog niet spreken over de dood door ophanging, moord en medische verwaarlozing van mijn medegevangenen.
Ik verontschuldig me bij voorbaat als mijn woorden haperen of als mijn presentatie niet de glans heeft die je zou verwachten in zo'n vooraanstaand forum. Het isolement heeft zijn tol geëist, die ik probeer teniet te doen. En mezelf uitdrukken in deze setting is een uitdaging. Maar de ernst van deze gelegenheid en het gewicht van de onderwerpen die aan de orde zijn, dwingen me om mijn tegenwerpingen opzij te zetten en u rechtstreeks toe te spreken. Ik heb letterlijk en figuurlijk een lange weg afgelegd om hier vandaag voor jullie te staan.
Voordat we in discussie gaan of voor ik eventuele vragen van jullie beantwoord, wil ik PACE bedanken voor haar resolutie van 2020 (2317), waarin werd gesteld dat mijn gevangenschap een gevaarlijk precedent schept voor journalisten en waarin werd opgemerkt dat de speciale VN-rapporteur inzake Foltering naar mijn vrijlating verzocht. Ik ben ook dankbaar voor het statement van PACE uit 2021 waarin bezorgdheid wordt geuit over geloofwaardige berichten dat VS-functionarissen mijn moord hebben besproken en waarin opnieuw wordt opgeroepen tot mijn onmiddellijke vrijlating.
En ik prijs de Commissie Juridische Zaken en Mensenrechten voor haar opdracht aan een gerenommeerde rapporteur, Sunna Ævarsdóttir, om de omstandigheden rond mijn detentie en veroordeling en de daaruit voortvloeiende gevolgen voor de mensenrechten te onderzoeken.
Maar zoals zoveel inspanningen rond mijn dossier - of ze nu afkomstig waren van parlementairen, presidenten, premiers, de paus, VN-functionarissen en -diplomaten, vakbonden, juristen en medici, academici, activisten of burgers- hadden ze allemaal niet nodig mogen zijn. Geen van de verklaringen, resoluties, rapporten, films, artikels, evenementen, geldinzamelingen, protesten en brieven van de afgelopen 14 jaar hadden nodig mogen zijn. Maar ze waren allemaal nodig omdat ik zonder hen nooit meer het daglicht had gezien.
Deze ongekende wereldwijde inspanning was nodig omdat veel van de wettelijke beschermingswaarborgen die wel bestonden, alleen op papier bestonden, of niet effectief waren binnen eender welke redelijke tijdsspanne. Uiteindelijk heb ik gekozen voor vrijheid boven een onrealiseerbare gerechtigheid, nadat ik jarenlang gevangen had gezeten en er mij -zonder effectief rechtsmiddel- een straf van 175 jaar boven het hoofd hing. Gerechtigheid is nu uitgesloten voor mij, omdat de VS-regering in haar pleidooiovereenkomst schriftelijk heeft geëist dat ik geen zaak kan aanspannen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens of zelfs maar een 'Freedom Of Information Act' (FOIA)-verzoek kan indienen over wat ze mij heeft aangedaan als gevolg van haar uitleveringsverzoek.
Ik wil heel duidelijk zijn. Ik ben vandaag niet vrij omdat het systeem heeft gewerkt. Ik ben vandaag vrij omdat ik na jaren opsluiting schuldig heb gepleit aan journalistiek. Ik heb schuldig gepleit aan het zoeken naar informatie bij een bron. Ik heb schuldig gepliet aan het verkrijgen van informatie van een bron. En ik heb schuldig gepleit aan het informeren van het publiek over die informatie. Ik heb nergens anders schuld aan bekend. Ik hoop dat mijn getuigenis van vandaag kan dienen om de zwakke punten van de bestaande beschermingsmaatregelen aan te tonen en om diegenen te helpen wier zaken minder zichtbaar zijn, maar die even kwetsbaar zijn. Nu ik uit de kerker van Belmarsh [de Britse gevangenis] kom, lijkt de waarheid minder waarneembaar, en ik betreur hoeveel terrein er is verloren tijdens die periode waarin het uiten van de waarheid is ondermijnd, aangevallen, verzwakt en aangetast. Ik zie meer straffeloosheid, meer geheimhouding, meer vergelding voor het vertellen van de waarheid en meer zelfcensuur. Het is moeilijk om geen lijn te trekken tussen mijn vervolging door de VS-regering -haar oversteken van de Rubicon door journalistiek internationaal te criminaliseren- en het huidige onderkoelde klimaat wat vrijheid van meningsuiting betreft.
Toen ik WikiLeaks oprichtte, werd ik gedreven door een eenvoudige droom: mensen inlichten over hoe de wereld in elkaar zit, zodat we dankzij dit inzicht iets beters tot stand zouden kunnen brengen. Een kaart hebben van waar we zijn, stelt ons in staat om te begrijpen waar we naar toe kunnen gaan. Kennis stelt ons in staat om macht ter verantwoording te roepen en, waar die niet bestaat, gerechtigheid te eisen.
We hebben waarheden verkregen en gepubliceerd over tienduizenden geheimgehouden oorlogsslachtoffers en andere ongeziene gruwelijkheden, over moord-, uitleverings-, folterings-, en massasurveillance-programma's. We hebben niet alleen onthuld wanneer en waar deze dingen gebeurden, maar hebben ook vaak het beleid, de overeenkomsten en de structuren erachter aan het licht gebracht.
Toen we 'Collateral Murder' publiceerden -de beruchte camerabeelden van de bemanning van een VS-Apache helikopter die gretig Iraakse journalisten en hun redders aan stukken blies- schokte de visuele realiteit van moderne oorlogsvoering de wereld. Maar we gebruikten de belangstelling voor deze video ook om mensen te wijzen op de geheime regels over wanneer het VS-leger dodelijk geweld mocht inzetten in Irak en hoeveel burgers er gedood mochten worden alvorens daar toestemming van hogerhand voor nodig was. In feite kreeg ik 40 jaar van mijn potentiële straf van 175 jaar, voor het verkrijgen en vrijgeven van dit beleid.
De praktische politieke visie die ik overhield aan de onderdompeling in 's werelds vuile oorlogen en geheime operaties is simpel: laat ons voor de verandering eens ophouden met elkaar de mond te snoeren, te martelen en te vermoorden. Laat ons deze fundamenten verzekeren en andere politieke, economische en wetenschappelijke processen zullen de ruimte krijgen om voor de rest te zorgen. Het werk van WikiLeaks was diep geworteld in de principes waar deze Parlementaire Vergadering voor staat. Journalistiek die vrijheid van informatie en het recht van het publiek 'om te weten' verhief, vond haar natuurlijke operationele thuis in Europa. Ik woonde in Parijs en we hadden formele bedrijfsregistraties in Frankrijk en IJsland. Onze journalistieke en technische medewerkers waren verspreid over heel Europa. We publiceerden over de hele wereld vanaf servers in Frankrijk, Duitsland en Noorwegen.
Maar 14 jaar geleden arresteerde het VS-leger een van onze vermeende klokkenluiders, soldaat Manning, een VS-inlichtingenanalist gestationeerd in Irak. Tegelijkertijd startte de VS-regering een onderzoek tegen mij en mijn collega's. De VS-regering stuurde illegaal vliegtuigen met agenten naar IJsland, gaf een informant smeergeld om onze juridische en journalistieke werkproducten te stelen en oefende zonder formele procedure druk uit op banken en financiële diensten om onze abonnementen te blokkeren en onze rekeningen te bevriezen. De Britse regering was medeplichtig aan een deel van deze vergeldingsmaatregelen. De Britse regering gaf voor het Europees Hof voor de Mensenrechten toe dat ze mijn Britse advocaten gedurende deze periode onrechtmatig had bespioneerd. Deze intimidatie was juridisch ongegrond.
Het ministerie van Justitie van president Obama besloot me niet aan te klagen omdat er geen misdaad was gepleegd. De Verenigde Staten had nog nooit eerder een uitgever vervolgd voor het publiceren of verwerven van overheidsinformatie. Dat wel doen, zou een radicale en onheilspellende herinterpretatie van de VS-grondwet vereisen. In januari 2017 zette Obama ook de straf van Manning om, die was veroordeeld omdat hij een van mijn bronnen was. In februari 2017 veranderde het landschap echter drastisch. President Trump was verkozen. Hij benoemde twee wolven met MAGA-petten ['Make America Great Again']: Mike Pompeo, een congreslid uit Kansas en voormalig leidinggevende in de wapenindustrie werd CIA-directeur, en William Barr, een voormalig CIA-officier werd procureur-generaal van de VS.
In maart 2017 onthulde WikiLeaks activiteiten van de CIA, zoals de infiltratie van Franse politieke partijen, het bespioneren van Franse en Duitse leiders, het bespioneren van de Europese Centrale Bank en de Europese ministeries van Economische Zaken, evenals de vaste orders van de CIA om de hele Franse industrie te bespioneren. We legden de enorme productie bloot van malware en virussen door de CIA, de ondermijning van toeleveringsketens, de ondermijning van antivirussoftware, auto's, smart tv's en iPhones. CIA-directeur Pompeo lanceerde een vergeldingscampagne tegen Wikileaks. Het is nu algemeen geweten dat de CIA in uitdrukkelijke opdracht van Pompeo plannen uitwerkte om mij te ontvoeren uit de Ecuadoraanse ambassade in Londen en mij te vermoorden, en dat hij de toestemming gaf om achter mijn Europese collega's aan te gaan en ons te onderwerpen aan diefstal, hacking-aanvallen en het verspreiden van valse informatie.
Mijn vrouw en mijn jong zoontje werden ook doelwitten. Een CIA-medewerker kreeg de permanente opdracht om mijn vrouw op te sporen en er werden instructies gegeven om DNA te verkrijgen uit de luier van mijn zes maanden oude zoon. Dit blijkt uit de getuigenis van meer dan 30 huidige en voormalige functionarissen van de inlichtingendienst die gesproken hebben met de pers in de VS, en werd nog eens extra bevestigd door documenten die in beslag zijn genomen tijdens een rechtszaak tegen enkele van de betrokken CIA-agenten.
Het feit dat de CIA mijzelf, mijn familie en mijn medewerkers tot doelwit maakte via agressieve buitengerechtelijke en extraterritoriale middelen geeft een zeldzaam inzicht in hoe machtige inlichtingenorganisaties zich bezighouden met transnationale repressie. Dergelijke repressie is niet uniek. Wat wel uniek is, is dat we zoveel weten over dit geval dankzij talloze klokkenluiders en gerechtelijke onderzoeken in Spanje.
Deze Vergadering is niet vreemd aan extraterritoriaal misbruik door de CIA. Het baanbrekende verslag van PACE over CIA-uitleveringen in Europa onthulde hoe de CIA geheime detentiecentra beheerde en onwettige uitleveringen uitvoerde op Europese bodem, waarbij mensenrechten en het internationaal recht werden geschonden.
In februari van dit jaar werd de vermeende bron van sommige van onze CIA-onthullingen, voormalig CIA-agent Joshua Schulte, veroordeeld tot een straf van veertig jaar gevangenschap, in extreme isolatie. Zijn ramen zijn verduisterd en boven zijn deur staat 24 uur per dag een witte ruis-machine aan, zodat hij er niet eens door kan schreeuwen. Deze omstandigheden zijn strenger dan die in Guantanamo Bay. Transnationale repressie wordt ook geëffectueerd door misbruik te maken van juridische processen. Het gebrek aan effectieve beschermingswaarborgen hiertegen betekent dat Europa kwetsbaar is voor het feit dat zijn wederzijdse rechtshulp en uitleveringsverdragen gekaapt worden door buitenlandse mogendheden om dissidente stemmen in Europa aan te pakken.
In de memoires van Mike Pompeo, die ik in mijn gevangeniscel las, schepte de voormalige CIA-directeur op over hoe hij de procureur-generaal van de VS onder druk zette om een uitleveringszaak tegen mij aan te spannen naar aanleiding van onze publicaties over de CIA. Gevolg gevend aan Pompeo's verzoek heropende de procureur-generaal het onderzoek tegen mij dat Obama had gesloten en arresteerde hij Manning opnieuw, dit keer als getuige. Manning werd meer dan een jaar gevangengehouden en kreeg per dag een boete van duizend dollar in een formele poging om af te dwingen dat ze een geheime getuigenis tegen mij zou afleggen. Uiteindelijk probeerde ze zelfmoord te plegen.
Doorgaans denken we dat er pogingen gedaan worden om journalisten te dwingen tegen hun bronnen te getuigen. Maar Manning was nu een bron die werd gedwongen om tegen de journalist te getuigen.
In december 2017 kreeg CIA-directeur Pompeo zijn zin en vaardigde de VS-regering een arrestatiebevel uit aan het Verenigd Koninkrijk voor mijn uitlevering. De Britse regering hield het bevel nog twee jaar geheim voor het publiek, terwijl de VS-regering en de nieuwe president van Ecuador de politieke, juridische en diplomatieke basis voor mijn arrestatie vormgaven.
Als machtige naties zich gerechtigd voelen om buiten hun grenzen individuen te viseren, dan maken die individuen geen schijn van kans, tenzij er sterke rechtswaarborgen zijn en staten bereid zijn om die af te dwingen. Anders is er geen enkele hoop voor individuen om zich te verdedigen tegen de enorme middelen die een staatsagressor kan inzetten.
Alsof de situatie in mijn geval nog niet erg genoeg was, heeft de VS-regering een gevaarlijke nieuwe wereldwijde juridische positie opgelegd. Alleen VS-burgers hebben vrijheid van meningsuiting. Europeanen en andere nationaliteiten hebben geen recht op vrije meningsuiting. Washington beweert dat de VS-spionagewet ('Espionage Act') nog steeds op hen [andere nationaliteiten] van toepassing is, ongeacht waar ze zich bevinden. Dus Europeanen in Europa moeten zich wat de VS-overheid betreft, houden aan de VS-geheimhoudingswet zonder enige verdediging. Een Amerikaan in Parijs kan -misschien- wel praten over wat de VS-overheid uitricht. Maar voor een Fransman in Parijs is dat een misdaad zonder enige verdediging en hij kan net als ik worden onderworpen aan uitlevering.
Nu een buitenlandse regering formeel heeft opgelegd dat Europeanen geen recht op vrije meningsuiting hebben, is er een gevaarlijk precedent geschapen. Andere machtige staten zullen onvermijdelijk volgen. De oorlog in Oekraïne heeft de criminalisering van journalisten in Rusland bevestigd, maar op basis van het precedent dat door mijn uitlevering is geschapen, is er niets dat Rusland, of welke andere staat dan ook, tegenhoudt om Europese journalisten, uitgevers of zelfs gebruikers van sociale media te viseren door te beweren dat zijn geheimhoudingswetten geschonden zijn. De rechten van journalisten en uitgevers binnen de Europese ruimte worden ernstig bedreigd.
Transnationale repressie mag hier niet de norm worden. Als één van de twee grote normgevende instellingen ter wereld moet PACE optreden.
De criminalisering van nieuwsgaringsactiviteiten is een bedreiging voor onderzoeksjournalistiek overal. Ik ben formeel veroordeeld, door een buitenlandse mogendheid, voor het zoeken, ontvangen en publiceren van waarheidsgetrouwe informatie over die mogendheid terwijl ik me in Europa bevond.
De fundamentele kwestie is eenvoudig: journalisten zouden niet mogen vervolgd worden omdat ze hun werk doen. Journalistiek is geen misdaad. Het is een pijler van een vrije en geïnformeerde samenleving. Mijnheer de voorzitter, geachte afgevaardigden, als Europa een toekomst wil waarin de vrijheid om te spreken en de vrijheid om de waarheid te publiceren geen privileges zijn die voorbehouden worden aan enkelen, maar voor iedereen gegarandeerde rechten zijn, dan moet het ervoor zorgen dat wat er in mijn geval is gebeurd, nooit iemand anders overkomt.
Ik wil mijn diepste dankbaarheid uitdrukken aan deze Vergadering, aan de conservatieven, sociaaldemocraten, liberalen, linksen, groenen en onafhankelijken, die mij tijdens deze kwelling hebben gesteund, en aan de ontelbare mensen die onvermoeibaar voor mijn vrijlating hebben gepleit.
Het is bemoedigend om te weten dat in een wereld die vaak verdeeld is door ideologie en belangen, er een gedeeld engagement blijft voor de bescherming van essentiële menselijke vrijheden. De vrijheid van meningsuiting en alles wat daaruit voortvloeit staan op een donker kruispunt. Tenzij normbepalende instellingen zoals PACE wakker schieten en de ernst van de situatie inzien, vrees ik dat het te laat zal zijn.
Laten we allemaal ons steentje bijdragen om ervoor te zorgen dat het licht van de vrijheid nooit zal doven, dat het nastreven van waarheid zal voortleven en dat de stemmen van velen niet het zwijgen worden opgelegd door de belangen van enkelen.