29 januari is uitgeroepen tot Julian Assange dag. De oprichter van Wikileaks werd vorige zomer door de Britse politie in de ambassade van Ecuador gearresteerd. Hij zocht en vond er zeven jaar een onderkomen als politiek vluchteling uit vrees voor een politiek proces met zware straffen.
Hem hangt een uitlevering naar de VS boven het hoofd op grond van beschuldigingen van spionage. Zijn ‘misdaad’? Het openbaar maken van de oorlogsdagboeken over Afghanistan en Irak. Een andere klokkenluider, Chelsea Manning, die als inlichtingenanalist werkte in het Amerikaanse leger en deze ‘war logs’ aan wikileaks verschafte, is na een eerdere gevangenisstraf opnieuw opgepakt omdat ze weigert te getuigen tegen Assange.
De repressie tegen klokkenluiders verdient aandacht en moet aangeklaagd worden. Het openbaren van oorlogsmisdaden kan zelf nooit een misdaad zijn. Het zou een plicht moeten zijn voor media en politiek om klokkenluiders te beschermen in het belang van de democratie en de vrije meningsuiting. Maar het machtsapparaat lijkt ze liever kwijt dan rijk te zijn, vanaf het ogenblik dat ze hen niet langer meer kunnen gebruiken en misbruiken. President Donald Trump die wikileaks in 2016 nog prees voor het openbaar maken van compromitterend emailverkeer van Hillary Clinton wat wellicht doorslaggevend was voor zijn verkiezingsoverwinning, voert nu een agressieve campagne om Julian Assange uitgeleverd te krijgen. Het Witte Huis wil hem voor spionage laten berechten zodat hij levenslang achter slot en grendel verdwijnt. Als hoofd van de CIA oordeelde huidig minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo dat wikileaks een “vijandige inlichtingendienst is”. En Trump veranderde zijn “I love wikileaks” uit 2016 drie jaar later in: “I know nothing about wikileaks”
Er zijn verschillende redenen om ons grote zorgen maken, omdat Julian Assange een politiek gevangene is die ook symbool staat voor de groeiende druk op het internationaal rechtssysteem.
Politiek proces
Deze klokkenluiders zijn het slachtoffer van een politiek proces met de bedoeling toekomstige klokkenluiders af te schrikken. Daarom moeten ze tot voorbeeld dienen en zwaar gestraft worden. Het is heel cynisch dat oorlogsmisdadigers als Georges Bush of Tony Blair daarentegen op vrije voeten zijn en inmiddels grof geld hebben verdiend met het geven van toespraken. Zij zijn het die moeten vervolgd worden voor zware overtredingen van het internationaal recht en de mensenrechten. Ze voerden een agressieoorlog onder leugenachtige voorwendsels tegen een soeverein land, zijn verantwoordelijk voor de dood van vele honderdduizenden onschuldige burgers en het ontmantelen en destabiliseren van een land. Zij zorgden voor de uitverkoop van de rijkdommen van Irak aan bevriende multinationals. De zogenaamde misdaad van Manning en Assange is dat ze het gruwelijke en corrupte gelaat van de oorlog en bezetting in Irak openbaar hebben gemaakt. Hun vervolging is een politieke afrekening, een wraakoefening door een machtige oligarchie, die dwarsliggers van haar bloeddorstige rooftochten in Irak en Afghanistan uit de weg wil ruimen.
Media kunnen hun nek meer uitsteken
Ten tweede is er het bijna stilzwijgen van de media. Veel grote kranten en TV-stations zijn verre van de onafhankelijke kritische waakhonden van het politiek en economisch gebeuren, waarvoor ze zichzelf uitgeven. De meeste persorganen zijn onderdeel geworden van grote mediaconglomeraten die nauwe banden houden met economische en politieke elites. Zij bepalen de krijtlijnen van het debat. Zij die al te zeer afwijken van het systeem en het al te diep willen aantasten vallen in ongenade of krijgen geen platform meer. Nieuws is in de eerste plaats koopwaar. Media hebben nochtans maar al te graag geprofiteerd van de openbaarmakingen van wikileaks. Maar nu is hun aandacht voor Assange, Manning, maar ook Snowden benedenmaats. Ze zouden elke dag op hun voorpagina’s de lezers eraan moeten doen herinneren dat ze symbolen zijn geworden van het muilkorven van de vrije mening. Ze zouden ook de echte daders, hun destabiliserende oorlogen en steun aan corrupte misdadige regimes over de hele wereld moeten aanklagen. Het is hun taak om echt kritisch te berichten over de militarisering van Europa en organisaties als de NAVO, die propaganda spuien aan de lopende band en daarvoor een doorgaans kritiekloos platform krijgen aangeboden. De ‘Afghan papers’ die recent het daglicht zagen bevestigen wat de war logs op wikileaks al eerder duidelijk maakten. Het is een vuile corrupte oorlog, een mislukte bezetting en een bodemloze put voor miljarden belastingsgeld. Toch konden we er in onze media amper over lezen, laat staan dat ze enig stof deden opwaaien in de politieke wereld. Je zal niet makkelijk lezen dat de militarisering er niet is voor de vrede en stabiliteit, zoals de propaganda ons moet doen geloven, maar voor de verdediging van geostrategische belangen waar vooral de toplaag van onze samenleving van profiteert.
Politieke macht verdraagt geen klokkenluiders
Ten derde moeten we ons zorgen maken over onze politieke machthebbers. Zij plegen veel lippendienst aan democratie, aan mensenrechten, aan westerse waarden, aan de vrije meningsuiting, maar ze treden die dagelijks met de voeten. De wijze waarop de vluchtelingencrisis wordt aangepakt spreekt boekdelen. En oorlogsvluchtelingen zijn ook het slachtoffer van de wapenhandel en militaire interventies. Nu zijn we er getuige van hoe het Witte Huis op een nooit eerder geziene schaal het internationaal rechtssysteem aan het ontmantelen is en terug lijkt te willen keren naar de wetten van de jungle. Europa en België houden zich gedeisd, maken daar geen vuist tegen en maken zich zo medeplichtig. Washington is een bondgenoot, zo horen we constant, en een belangrijke NAVO-partner. Onze regeringen buigen voor de dictaten om miljarden van ons belastingsgeld te investeren in dodelijke wapensystemen waar de Amerikaanse wapenindustrie dan nog het meest van profiteert terwijl er dan weer geen geld is voor de sociale zekerheid of voor klimaatmaatregelen. Niet verwonderlijk dus dat onze regeringen in alle talen zwijgen over de manier waarop machthebbers in London, Washington en elders omgaan met klokkenluiders. Als onze politici echt begaan zijn met de mensenrechten, en de vrije meningsuiting in het bijzonder, dan zouden ze stevig protest moeten aantekenen en er alles aan doen om klokkenluiders de bescherming te geven die ze nodig hebben. Oorlogsmisdaden openbaren en aanklagen is noodzakelijk in een democratie en kan nooit een misdaad zijn. Daaraan verzaken is het graf delven van een van de belangrijkste basispijlers van onze democratie, de grondwettelijk vastgelegde vrije meningsuiting.