Op maandag 16 oktober lanceerde de NAVO haar jaarlijkse nucleaire oefening ‘Steadfast Noon’. Tot 60 gevechtsvliegtuigen nemen deel aan trainingsvluchten boven Zuid-Europa.
Steadfast Noon wordt al meer dan een decennium jaarlijks uitgevoerd, maar het was pas in 2020 dat de secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), Jens Stoltenberg, voor het eerst de volledige geheimhouding rond de manoeuvres doorbrak met de woorden: “Deze oefening is een belangrijke test voor de nucleaire afschrikking van het bondgenootschap”. Sinds 2021 wordt Steadfast Noon gewoon aangekondigd op de NAVO-website - zo ook dit jaar.
Het betreft een tien dagen durende militaire oefening, waarbij NAVO-landen met kernwapens van de Verenigde Staten op hun grondgebied, specifiek trainen op het monteren van deze moordtuigen op hun gevechtsvliegtuigen. (Er wordt geoefend met dummies.) In het kader van de nucleaire taakverdeling in NAVO-verband moeten de Europese landen waar de VS-kernbommen ontplooid liggen immers technisch capabel zijn om deze af te werpen in tijden van oorlog.
België en de andere NAVO-staten die deel uitmaken van de nucleaire taakverdeling weigeren om de aanwezigheid van kernwapens en de precieze rol van hun luchtmachten te onthullen. Indien er naar wordt gevraagd, antwoorden regeringsfunctionarissen steevast met het standaardzinnetje: “We bevestigen noch ontkennen de aanwezigheid van kernwapens”, maar het is een publiek geheim dat er al decennia VS-kernbommen gestationeerd liggen in België, Nederland, Duitsland, Italië en Turkije. De Europese NAVO-lidstaten Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben hun eigen nucleaire arsenalen die eveneens ingezet kunnen worden in NAVO-verband.
In 2022 gingen de Steadfast Noon-manoeuvres onder meer door in het Belgische luchtruim. Dit jaar concentreren ze zich boven Zuid-Europa, meer bepaald Italië, Kroatië en de Middellandse Zee. Volgens de NAVO nemen er 13 geallieerde landen deel met een mix aan vliegtuigen, waaronder geavanceerde straaljagers en B-52 bommenwerpers uit de VS, conventionele straaljagers en surveillance- en bijtankvliegtuigen.
"Onze oefening zal helpen om de geloofwaardigheid, effectiviteit en veiligheid van onze nucleaire afschrikking te waarborgen", verklaarde Stoltenberg daags voor de start van Steadfast Noon tijdens een persconferentie. "En ze stuurt een duidelijke boodschap dat de NAVO alle bondgenoten zal beschermen en verdedigen." Op de website van de NAVO wordt potsierlijk genoeg benadrukt dat de oefening “niet gekoppeld is aan actuele gebeurtenissen in de wereld” en dat “het grootste deel van de training plaatsvindt op minstens 1000 kilometer van de Russische grenzen”. Door Rusland te vernoemen wordt onderstreept dat de oefening -hoewel ze jaarlijks doorgaat- wel degelijk gekoppeld is aan actuele gebeurtenissen.
Ook het feit dat de oefening de specifieke boodschap wil meegeven dat het “alle bondgenoten zal beschermen en verdedigen”, kan in het kader van de huidige oorlogen in Oekraïne en in Gaza (pal aan de Middellandse Zee), als zeer dreigend geïnterpreteerd worden. Op de persconferentie van 12 oktober stelde Stoltenberg immers dat Israël “het recht heeft om zichzelf te verdedigen” en dat “geen enkele natie of organisatie die vijandig staat tegenover Israël, mag proberen voordeel te halen uit de situatie of het conflict te laten escaleren”. Daarom heeft de VS “meer troepen in de regio ontplooid, niet in de laatste plaats om ... escalatie van de situatie te voorkomen”.
Ondanks de veelvuldig verklaarde intentie “escalatie te voorkomen”, lijkt bewapening, militarisering en militair machtsvertoon van een nucleaire alliantie vlakbij explosieve conflictsituaties, veeleer een omgekeerde boodschap uit te dragen. Op de afgelopen NAVO-top in Vilnius (11 & 12 juli) leken de staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO-landen evenmin oren te hebben naar militaire de-escalatie en dreven ze de nucleaire dreiging alleen maar verder op. De militaire alliantie besloot om haar nucleaire afschrikkingscomponent te blijven moderniseren en in te zetten op intensievere nucleaire oefeningen.
In haar Strategisch Concept beweert de NAVO dat "het fundamentele doel van de nucleaire capaciteit” er net uit bestaat “de vrede te bewaren, dwang te voorkomen en agressie af te schrikken". Het is duidelijk dat deze afschrikkingsdoctrine niet deugt. Zo kon ze er de kernwapenmacht Rusland niet van weerhouden Oekraïne binnen te vallen.
Op 18 oktober, twee dagen na de lancering van de Steadfast Noon-oefening, kwam het nieuws dat Rusland zich terugtrekt uit het Alomvattend Kernstopverdrag (CTBT), een internationaal verdrag dat het testen van kernwapens verbiedt. (Vorige week verscheen nog een artikel op deze site waarin al gevreesd werd dat een dergelijk besluit nakende was.) Recente satellietbeelden tonen aan dat er toegenomen activiteit is op de nucleaire testsites van zowel Rusland, China als de Verenigde Staten.
De nucleaire spierballenpolitiek, waarvan Steadfast Noon een belangrijk deel uitmaakt, is buitengewoon gevaarlijk in het huidige geopolitieke klimaat waarin een alarmerend hoge nucleaire dreiging heerst. “Zolang er kernwapens bestaan, zullen we een nucleaire alliantie blijven”, stelt de NAVO. De redeneringen en acties van de NAVO zijn echter paradoxaal en onhoudbaar. Het bestaan van kernwapens brengt noch vrede, noch veiligheid. Integendeel. Ze vormen een enorme bedreiging voor al het leven op Aarde. In plaats van nucleaire oefeningen, is er extreem dringend een stopzetting en terugdraaiing van de afbraak van het nucleair wapenbeheersingsregime nodig.
