Voor zijn eerste ontmoeting met een buitenlands staatshoofd nadat hij vorig jaar herverkozen werd, verwelkomde Donald Trump de extreemrechtse libertaire president van Argentinië, Javier Milei, in Mar-a-Lago. Op een weelderig gala overlaadde de president van Argentinië zijn gastheer met complimenten en beschreef hij Trumps terugkeer naar het presidentiële ambt als de "grootste politieke comeback in de geschiedenis". Voor de verzamelde toeschouwers prees Trump op zijn beurt Milei: "Het werk dat je hebt gedaan is ongelooflijk. Make Argentina Great Again, weet je, MAGA. Hij is een MAGA-persoon."

Vorige week maandag 22 september, minder dan een jaar later, arriveerde Milei in New York voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Terwijl de Argentijnse economie verder in vrije val geraakt en gebukt gaat onder bijna twee jaar van zijn radicale bezuinigingsprogramma, maakte Milei van de gelegenheid gebruik om de VS om hulp te smeken.

Milei’s trouw aan Trump wierp vruchten af. De VS-minister van Financiën, Scott Bessent, beloofde dat zijn ministerie "klaarstaat om te doen wat nodig is, binnen zijn mandaat, om Argentinië te steunen".

Sinds zijn verkiezing tot president in 2023 heeft de zelfverklaarde “anarcho-kapitalist” Milei, een hardvochtig regime ingevoerd, waarnaar verwezen wordt als economische “schoktherapie", in een poging om de uit de hand gelopen inflatie in Argentinië te beteugelen. 

Zijn agenda concentreerde zich op het met een “kettingzaag” te lijf gaan van overheidsinstellingen en werknemersbescherming: het schrappen van energie- en vervoerssubsidies, het stopzetten van publieke infrastructuurprojecten, de oorlog verklaren aan vakbonden, het bevriezen van loon- en pensioenstijgingen, en het ontslaan van tienduizenden ambtenaren.

Het resultaat was voorspelbaar. Tegen februari 2025 was het land snel aan het de-industrialiseren, was de werkloosheid explosief gestegen, en leefde meer dan de helft van de Argentijnen in armoede. 

Dit weerhield Trump er niet van om zijn economische agenda -vaak expliciet- vorm te geven naar het voorbeeld van Milei’s programma. Dit werd het meest in het oog springend gesymboliseerd door de strapatsen van de met een kettingzaag zwaaiende miljardair Elon Musk en diens 'Department of Government Efficiency' (DOGE), dat hij gebruikte om de administratieve staat met de grond gelijk te maken. Trump ondertekende ondertussen wetten die sociale voorzieningen zoals Medicaid en voedselhulp afbreken, vakbonden in de publieke sector ontbinden, en talrijke contracten voor groene energie en infrastructuur annuleren. 

Het resultaat was eveneens een terugval in de economische activiteit, die culmineerde in werkloosheidscijfers waarvan critici zeggen dat de VS-regering ze wanhopig probeert te verdoezelen.

De VS-president heeft al een keer ingegrepen om Argentinië te helpen met het verzachten van het Milei-effect. Zoals de krant 'El País' opmerkt: “Dankzij Trumps politieke steun” kwam er “afgelopen april een reddingspakket van 20 miljard dollar via het Internationaal Monetair Fonds [IMF] -een instelling aan wie het land [Argentinië] reeds 40 miljard dollar verschuldigd is- wat resulteerde in een zekere graad van tijdelijke kalmte, maar dit duurde amper drie maanden.”

Nu Milei wordt geconfronteerd met massale straatprotesten tegen zijn bezuinigingsvoorstellen, een vijandig parlement dat zijn agenda steevast verwerpt, en een verzwakkende peso door aanhoudende onzekerheid, wendde hij zich dus opnieuw tot de VS voor een financieel reddingspakket. Door hiermee in te stemmen hoopt de VS de economische problemen van Argentinië voldoende te verlichten om een afstraffing van Milei’s partij te voorkomen bij de aankomende algemene parlementsverkiezingen van 26 oktober.

Verwijzend naar Argentinië als een “systemisch belangrijke bondgenoot van de VS in Latijns-Amerika”, verklaarde Bessent dat “alle opties voor stabilisatie op tafel liggen”. Concreet kan steun volgens de VS-minister van Financiën onder meer “bestaan uit, maar is niet beperkt tot, valuta-uitwisselmechanismen, rechtstreekse valuta-aankopen en de aankoop van in dollars uitgegeven Argentijnse staatsobligaties via het ‘Exchange Stabilization Fund’ van het VS-ministerie van Financiën”. 

Opmerkelijk genoeg blijft Bessent Milei prijzen om zijn “steun voor begrotingsdiscipline en groeibevorderende hervormingen”. Ondanks de catastrofale gevolgen ervan noemde hij Milei’s kettingzaag-agenda “noodzakelijk om een eind te maken aan Argentinië’s lange geschiedenis van economische teruggang.”

De Democratische VS-senator Elizabeth Warren hekelde het reddingspakket als alweer een gunst van Trump aan een van zijn politieke bondgenoten. “Eerst liet Trump ons hogere prijzen betalen voor koffie en rundvlees om een veroordeelde couppleger in Brazilië te steunen”, zei ze. Daarmee verwees ze naar Trumps poging om met harde tarieven de Braziliaanse regering onder druk te zetten, zodat ze de aanklachten tegen zijn vriend en ex-president Jair Bolsonaro zou vallen vallen. Uiteindelijk werd Bolsonaro op 11 september veroordeeld tot een lange gevangenisstraf wegens poging tot staatsgreep. “Nu wil hij dat Amerikaanse belastingbetalers zijn vriend Milei in Argentinië uit de brand helpen”, zei Warren.

Maar zoals Benjamin Norton van de ‘Geopolitical Economy Report’ stelt gaat de motivatie dieper dan enkel het helpen van een vriend. Het is een poging om de reputatie te redden van het “daadwerkelijk bestaand libertarisme”, en van de belangen van VS-investeerders die zich met Milei hebben verbonden.

“Milei kreeg al een reddingslijn van 42 miljard dollar van het door de VS gecontroleerde IMF en de Wereldbank, (ondanks dat Argentinië al meer schulden had bij het IMF dan eender welk ander land ook), maar zelfs dat was niet genoeg om Milei’s krankzinnige experiment in de Oostenrijkse school te stabiliseren”, zegt Norton. “De VS-regering doet dit niet alleen om een van haar meest loyale marionetten in Latijns-Amerika overeind te houden, maar ook ten gunste van rijke VS-investeerders die Argentijnse aandelen en obligaties bezitten, en VS-bedrijven die Argentinië’s lithium willen.” 

Aangezien Trump zijn oligarch-vriendelijke economische agenda op Milei’s model heeft gebaseerd, is het voor Trump geen optie om de libertaire radicale leider te laten vallen, aldus journalist Jacob Silverman, auteur van het boek ‘Gilded Rage: Elon Musk and the Radicalization of Silicon Valley’. “Javier Milei mag niet mislukken,” zegt Silverman, “omdat MAGA-leiders en Big Tech-rechts hem hebben neergezet als een ware libertair die de globalisten bestrijdt en ‘doet wat moet gebeuren’: zijn volk verarmen ten bate van privékapitaal”. 

Dit vertaalde artikel verscheen eerder op 'Common Dreams'.