Werkgroep 8 – 6de vredesconferentie “OORLOG uw beste belegger? “

Zaterdag 13 maart 2010 -GC De Markten – Brussel

Afghanistan, oorlog tegen terreur of verdediging van geostratische belangen?

Inleiding door Ludo De Brabander van Vrede vzw

De problematiek rond Afghanistan leeft bij ons niet, maar zal meer en meer de actualiteit beheersen. De focus van deze werkgroep ligt bij de zin van de troepen die in Afghanistan aanwezig zijn. Omwille van de gebeurtenissen in Nederland over de terugtrekking van hun troepen is dit thema volop aan de orde.

Tijdens een discussie in het Parlement over het grote Afghanistan-debat met Buitenlandse Zaken en Defensie waren 5 ministers aanwezig om hun regeringsstandpunt te verdedigen. Het communautair budget bedraagt 109 miljoen euro en dat van ontwikkelingssamenwerking 12 miljoen. Het was een povere vertoning . Wij hebben 600 militairen ter plaatse maar onze situatie is niet dezelfde als die van Nederland. Daar zijn al 21 militairen omgekomen en dat gaf het politiek debat een impuls. Ook in Groot-Brittanië is de publieke opinie voor terugtrekking van de troepen omwille van de vele gesneuvelde soldaten.

Argumenten van onze regering zijn enerzijds de strijd tegen terreur en anderzijds solidariteit met onze bondgenoten. Wij zijn lid van de Navo.

Als je kijkt wie de Afghanistan-politiek bepaalt, dan weet je dat dat niets met solidariteit te maken heeft. De Amerikaanse strategie bestaat er in een veiligheidsapparaat te installeren door de Afghanisering van het leger en de politiediensten. Het feit dat Obama niet in debat gaat met de Navo, en dat België bijvoorbeeld geen enkele mogelijke inbreng heeft, zorgt er voor dat de Amerikanen de scepter zwaaien.

De strijd tegen terreur is gelinkt met 11 september en de aanval op de WCT-torens door Al Quaida die een basis had in Afghanistan.

Vroeger pleegde Al Quaida reeds aanslagen in bijvoorbeeld Kenia. Er zijn verslagen van hoe in 1999 de Taliban hun best deden om Amerika ter wille te zijn om van Al Quaida (Bin Laden) af te geraken. De Taliban is zeer conservatief en ze hebben geen internationale ambities. De Taliban is gegroeid na de Sovjet-periode en na de burgeroorlog van '92-'96 in Kaboel stabiliseerden ze de situatie' volgens hun ideeën van Islamitische republiek'. (los van respect voor mensenrechten, maar geen enkele connectie met terrorisme).

Het voorstel van de Taliban was om de basis van Al Quaida fysiek uit te schakelen. Ook op andere niveau's zijn er onderhandelingen tussen A.Q. en Amerika tot vlak vóór en vlak na 11 september. Onder andere omtrent de uitlevering van Osama Bin Laden aan een derde land voor berechting. Dus, van de Taliban uit is er duidelijk de wil om in te gaan tegen een gewelddadige militaire campagne tegen hun land. Ze zijn tegen een bezettingspolitiek, tegen de 'heidense bezetter'.

Volgens een studie van Rent Corporation, een Amerikaans onderzoeksinstituut dat terroristische groeperingen analyseert, is het militaire antwoord op terrorisme het minst succesvolle. Echter, 43% van de terreurproblemen verdwijnen door het opstarten van een politiek proces en 40 % door het politioneel optreden tegen criminele organisaties.

Omdraaiing van de feiten

Steven Van Ackere, minister van Buitenlandse Zaken benadrukt het belang van de strijd tegen drugs en opiumproductie in Afghanistan. Nochtans zie je in een rapport van de Verenigde Naties van 2001 dat de Taliban de succesvollle ban t.o.v. opium ongeveer herleid heeft tot 0. Daarna zie je dat in de context van de oorlog en het verdrijven van de Taliban de productie opnieuw stijgt en dat ze leveren voor 93 % van de wereldmarkt.

Dus, “wat mee door de oorlog in de hand gewerkt wordt, wordt daarna met diezelfde oorlog bestreden”.

Kronkels in argumentatie

Aanwezigheid voor de ondersteuning van het politieke systeem. (democratie, respect voor mensenrechten, vrouwenrechten). Bij de verkiezing van 08-09/september was er geen sprake van democratie wat logisch is voor een land in oorlog. Er werden geen normale politieke procedures gebruikt. (zie debat binnen VN : UNDP) Volgens EU-waarnemers was 70 % van de stemmen verdacht, met waarschijnlijk fraude.

En toch blijft men spreken van “ondersteuning van de democratie”.

Een van de corruptste landen ter wereld

Die corruptie zit vooral in het overheidsapparaat, en hoe dichter bij het regime, hoe corrupter de mensen.

RAWA, een vrouwenorganisatie die onlangs in België was, benadrukte het gegeven dat het huidige regime van Karzai door Warlords bevolkt wordt. Deze hebben heel wat op hun kerfstok. Ze folterden gevangenen en voerden executies uit tussen '92 en '96.

Karzai, die zelf een Paschtung is, haalde een Doschtung naar de regering, die internationaal genoemd wordt als verantwoordelijk voor de moord op 2000 Talibaanse gevangenen. Je kan het regime Karzai dus bezwaarlijk democratisch noemen. Voor Rawa is er ook geen verschil tussen Karzai en de Taliban, ze voeren een gelijkaardige politiek.

Drogreden

Het Westen wil stabiliteit brengen maar sinds de oorlog is het allesbehalve stabiel in Afghanistan, integendeel, het geweld escaleert. Sinds de oorlog organiseren de Taliban zich beter en ondertussen controleren ze door uitbreiding al 70 % van het grondgebied.

Het conflict dreigt zich ook te verspreiden over de grens. De Pakistaanse minister van Buitenlandse Zaken verwittigt voor de goede relaties die de Taliban onderhouden met de Bashtoen, omwille van hun etnische banden. En inderdaad, er zijn bombardementen in de grensregio met Pakistan.

In al deze conflictregio's is stabiliteit moeilijk vol te houden. Jaar na jaar stijgt het aantal burgerslachtoffers, wat een goede indicator is voor instabiliteit.

Het vorige regime De Gucht, De Crem, beweerde dat onze aanwezigheid aldaar zorgde voor meer welvaart en welzijn. Om die vooruitgang ook te bewijzen, staafde men zich met een VN-rapport uit 2007. Door selectief gebruik van cijfers en door het benoemen van bijvoorbeeld alfabetisering, kindersterfte en economische groei verdubbelde het BNP in een paar jaar tijd. De alsmaar grotere kloof tussen rijk en arm was niet aan de orde, want de indicator 'armoede' werd achterwege gelaten.

Dus, er is een groot verschil tussen officieel discours en cijfers en de werkelijkheid op het terrein.

Conclusie

Er is geen elegante oplossing, maar de militairen moeten weg.

Bij de operatie in Helmant is er een tijdelijke terugplooiing van de Taliban. Maar dat duurt niet lang. De Taliban heeft steun bij de Pashtung, die de Taliban zien als verzetstrijders tegen de bezetting. De T. heeft dus een reële sociale basis en een uitgebreid netwerk om op terug te vallen.

Politiek proces opstarten

Op de duur wordt de oorlog, genre Vietnam-scenario, te duur, en te zwaar op menselijk vlak. Het idee van exitstrategie waarbij 170.000 man worden opgeleid voor een Afghaans leger kost enorm veel en wat als de internationale financiële steun opdroogt? Dan zal dit leger opsplitsen in lokale krijgsheren en werken ze weer op eigen houtje. Dit is het scheppen van alle voorwaarden om een burgeroorlog te ontketenen.

Zoals Rawa denkt, gezien vanuit de civiele samenleving, is het al veel makkelijke als er 1 vijand wegvalt door demilitarisering.

Interactie met publiek

• Oorlog is moeilijker te beëindigen dan te beginnen?

En wat zijn de oplossingen?

Afghanistan staat in the picture, wat moet er nu gebeuren? Als je kijkt naar Somalië zie je dat er bij de militaire aanwezigheid en de media geen beterschap merkbaar was. Eens iedereen vertrokken was, bleek het conflict zich op te lossen.

• Je kan wel bepaalde sporen volgen : die van de civiele samenleving. Op microschaal doet Rawa zeer moeilijk en kleinschalig werk, maar het werpt veel meer vruchten af dan ontwikkelingssamenwerking;

• Ook andere initiatieven in Islamabad (vluchtelingenkampen) kunnen een input zijn voor de toekomst van Afghanistan. Hun analyse is helemaal anders dan de onze en we moeten er naar luisteren. Ook zij willen eerst de buitenlandse troepen weg, omdat ze het alleen maar erger maken. En daarna willen ze een politiek proces opzetten en er voor zorgen dat het Afghaanse volk meer vertrouwen krijgt in zichzelf en in zijn capaciteiten.

• Het drama van Afghanistan is de inmenging van buitenaf. Niet de strijd tegen drugs of de ondersteuning van de democratie is aan de orde, wel geostrategische belangen, met zowel China, India als Iran als buurlanden van Afghanistan. Het is een strategisch doorvoerland voor gas uit de Kaspische Zee en Djadikistan met de TAPI pipeline (Turkmenistan, Afghanistan, Pakistan, India).

• Tussen 2/2001 en 8/2001 onderhandelde Bush met diezelfde Taliban over die pijplijn. De Taliban brachten quasi politieke eenheid, dus was er maar 1 partner te overtuigen.

• Wat met Rusland? Zij hebben schrik van een militant Djihadistisch moslimland en zijn dus niet ontevreden over de Westerse aanwezigheid. Daarbij komt dat hoe meer de Amerikanen er investeren, hoe zwakker hun concurrentiepositie wordt en zo krijg je een verschuiving van de macht. In Changai was al sprake van een nieuw Alliantie.

• Het regime in Pakistan zal het zeer moeilijk krijgen. Hoe kunnen ze de Taliban die vrij spel heeft in de grensregio, toch controleren? Er is een politiek van depolitisering in Pakistan, wat komt er in de plaats? De Amerikanen zijn bang van wie de kernwapens in handen krijgt...