Image
hiroshima_peace_memorial
We slaapwandelen richting nucleaire catastrofe
Opinie
4 minuten

Als maatschappij waren we niet voorbereid op het coronavirus. We zijn het nog minder op een kernramp.

Met een smak zijn we tegen dat verdomde coronavirus aangelopen, en dat deed echt geen deugd. We zijn anders gaan leven omdat het moest. De hele episode doet ons beseffen dat natuurrampen of door de mens veroorzaakte bedreigingen realistisch zijn en niet alleen voer voor filmregisseurs. Of zoals Jean Pisani-Ferry, adviseur van president Macron, stelt: ‘Burgers en politici zijn geschokt door het besef dat rampen kunnen gebeuren. Onze kwetsbaarheid is blootgelegd, het idee dat we alles kunnen beheersen wankelt. Mensen beseffen dat, als dit kan gebeuren, een klimaatramp ook mogelijk is’ (DS Weekblad 4 juli).

Het coronavirus komt niet uit de lucht vallen. Voor de Foundation van Bill Gates zijn epidemieën als hiv, ebola en sars al jaren de eerste prioriteit. Bij ons heeft viroloog Johan Neyts (KU Leuven) in pre-coronatijden voorgesteld om onderzoek te doen naar coronaremmers, maar nooit gehoor gevonden. Altijd is er wel iets dat hoger op de agenda staat. Daardoor zijn we als maatschappij grotendeels blind voor de gevaren op middellange en langere termijn. Totdat de realiteit ons inhaalt. En dat doet pijn, aangezien we totaal niet voorbereid waren en dat dus wel hadden kunnen zijn: in dit geval onvoldoende beschermingsmateriaal, onvoldoende testcapaciteit en onvoldoend geschoold personeel in woonzorgcentra.

Totdat de bom valt

Welke mogelijke rampen vragen om onze aandacht? Steven Stroeykens, oud-wetenschapsjournalist van deze krant, schreef in 2016 het boek ‘Het einde van de wereld. Een geschiedenis’. Daarin passeren 34 rampen en doemscenario’s de revue. Het hoofdstuk ‘Killers uit het regenwoud’ hoeft u alvast niet meer te lezen. Daar weet u nu alles over. Het hoofdstuk ‘Totdat de bom valt’ is daarentegen wel een aanrader, zeker voor de min-vijftigjarigen die de Koude Oorlog niet meer aan den lijve hebben meegemaakt. ‘Van alle doemscenario’s die ik in dit boek beschrijf, is dat van een kernoorlog het zorgwekkendste. Het is het meest realistische scenario voor een allesvernietigende ramp op korte termijn,’ aldus Stroeykens.

Natuurrampen of door de mens veroorzaakte bedreigingen zijn realistisch en niet alleen voer voor filmregisseurs

Jaarlijks komt een schare exacte wetenschappers, onder wie verschillende Nobelprijswinnaars, samen om zich te beraden over de ernst van de nucleaire dreiging in de wereld. De laatste jaren nemen ze ook het klimaatvraagstuk mee. Hun ‘Doomsday clock’ heeft nooit dichter voor middernacht gestaan dan vandaag, met name 100 seconden, zelfs niet tijdens de Koude Oorlog. Dat heeft te maken met incapabele leiders zoals Trump, autoritaire leiders zoals Poetin en Kim Jong-un, en een luchtoorlog tussen kernwapenstaten India en Pakistan. Kernwapens die stabiliteit, veiligheid en dus vrede opleveren ? Blijkbaar niet. Enkele weken geleden kreeg India het aan de stok met China, opnieuw twee kernmachten. Akkoorden over wapenbeheersing zijn blijkbaar passé. We slaapwandelen richting catastrofe.

Zijn we als maatschappij en als staat klaar voor een oorlog die uitgevochten wordt met kernwapens? Of voor een substantiële stijging van de zeespiegel? De afgelopen maanden hebben ons geleerd over het beperkt aantal intensieve zorgbedden in onze ziekenhuizen, zo’n 2.000. Dat is een behoorlijk aantal, waar andere landen jaloers op zijn. Maar in coronatijden blijkbaar toch een reden om heel het land plat te leggen, inclusief de economie en de scholen, uit schrik om dat maximumaantal te bereiken.

Bedden tellen

Volstaat dit aantal bedden in het geval van een kernwapenexplosie op ons grondgebied of een serieuze klimaatramp?

Als een B-61 atoombom uit Kleine-Brogel (340 kiloton, 20 maal krachtiger dan de Hiroshimabom) per ongeluk op Brussel zou vallen – plausibeler is een bom van de Russen op het hoofdkwartier van de Navo – zou dat volgens realistische schattingen 407.960 doden en 516.910 gewonden opleveren. Als een Chinese Deng Fong-5 nucleaire raket (5.000 kiloton) op het Navo-hoofdkwartier terechtkomt, mogen 839.550 mensen een kruis maken over hun leven, en zullen er 827.260 gewonden vallen. Ruiten sneuvelen tot in Kontich, Lubbeek, Nijvel en Ninove. Volstaan die 1.900 bedden (minus de bedden in het getroffen Brussel) dan?

75 jaar na Hiroshima en Nagasaki is het misschien tijd om eindelijk een streep te trekken onder deze dreiging, die we volledig zelf in de hand hebben, wat niet het geval is voor het klimaat en nog minder voor epidemieën als corona. Het gebruik van deze wapens gaat in tegen het internationaal humanitair recht en het bestaan ervan wordt binnenkort verdragsmatig verboden. Zouden de 191 miljoen dollar die dagelijks (!) wereldwijd aan kernwapens worden uitgegeven, niet beter kunnen besteed worden, bijvoorbeeld om onze economie en gezondheidssector er weer bovenop te helpen en om klimaatneutraal te ­worden?


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.