De regering Trudeau zet Mexico onder druk om zijn losjes gereguleerde, pro-kapitalistische mijnbouwbeleid opnieuw in te voeren.
Eind april heeft de Mexicaanse regering een meer sociaal en ecologisch verantwoorde mijnbouwwetgeving ingevoerd. De hervorming verkort de mijnbouwconcessies, maakt de regels voor watervergunningen strenger en verplicht bedrijven om ten minste 10% van hun winst te besteden aan de gemeenschappen waar ze actief zijn. “Mexico’s nieuwe ‘schok’-mijnbouwwetgeving doet junioren het meest pijn”, klaagt Mining.com (een in de mijnbouwbusiness gespecialiseerde website). “Bedrijven krijgen nu te maken met een grotere hinder van onder meer vooroverleg, effectstudies en waterconcessies. De nieuwe wetgeving vereist ook financiële verplichtingen die moeilijk haalbaar zijn voor jonge exploratiebedrijven”.
Hoewel Canada's vele "junior"-exploratiebedrijven inderdaad nadelige gevolgen zullen ondervinden, komen de hervormingen de lokale gemeenschappen en het milieu net ten goede. Maar dat weerhoudt Ottawa er niet van om druk uit te oefenen op de Mexicaanse regering om de mijnbouwhervormingen terug te schroeven.
Een paar weken geleden uitte de Canadese minister van Handel, Mary Ng, openlijk haar kritiek. In een verklaring na een gesprek met de Mexicaanse minister van Economie, Raquel Buenrostro, drukte Ng haar “bezorgdheid uit over de door Mexico voorgestelde mijnbouwhervormingen, die gevolgen kunnen hebben voor de Canadese investeringen in de Mexicaanse mijnbouwsector, evenals voor het concurrentievermogen van Noord-Amerika en de veerkracht van de toeleveringsketen. De minister herhaalde het belang van breed en transparant overleg met alle belanghebbenden over de voorgestelde hervormingen, waaronder de Canadese bedrijven, die de grootste groep buitenlandse investeerders in de Mexicaanse mijnbouwsector vertegenwoordigen. Minister Ng benadrukte de belangrijke bijdragen van Canadese mijnbouwbedrijven aan de Mexicaanse economie."
Zeventig procent van de buitenlandse mijnbouwbedrijven in Mexico is Canadees.
Na de goedkeuring van de mijnbouwhervormingen bracht Ng de kwestie ter sprake bij de handelsvertegenwoordiger van de VS, Katherine Tai. Daarna brachten ze samen een verklaring uit waarin gesuggereerd werd dat “de recente veranderingen in Mexico’s mijnbouwwetgeving” het VS-Mexico-Canada Vrijhandelsakkoord schenden. De volgende dag, op 3 mei, hadden de Canadese ambassadeur in Mexico en de vertegenwoordigers van meerdere Canadese mijnbouwbedrijven een ontmoeting met Minister Buenrostro.
Zeventig procent van de buitenlandse mijnbouwbedrijven in Mexico is Canadees. Twee jaar geleden stond op de voorpagina van het nationaal dagblad 'La Jornada': “Canadese mijnbouwbedrijven bezitten 60% van Mexico’s goud.”
Canadese bedrijven hebben een geschiedenis van geschillen met plaatselijke gemeenschappen over de gevolgen van hun activiteiten voor de lokale watersystemen en ecosystemen. Daarnaast zijn Canadese bedrijven betrokken bij vele schendingen van rechten, waaronder zelfs bij spraakmakende moorden.
De Canadese ambassade in Mexico-Stad verleent openlijk steun aan enkele van de meest controversiële bedrijven. De regering Trudeau van haar kant heeft het opgenomen voor een half dozijn mijnbouwbedrijven die verwikkeld zijn in een geschil met de Mexicaanse regering over 360 miljoen dollar aan belastingkortingen. "In een reeks vergaderingen hebben Canadese ambtenaren Mexico onder druk gezet om het probleem op te lossen", schreef Reuters in juni 2017. Tijdens een handelsmissie naar Mexico dat jaar kaartte de Canadese minister van Natuurlijke Hulpbronnen Jim Carr "de zaak aan bij de minister van Economie van Mexico.
Canadese mijnbouwbedrijven hebben enorm kunnen profiteren van het neoliberale economische beleid in Mexico. In 1994 was er nog geen enkele Canadese mijn actief in het land. In 2010 waren er ongeveer 375 Canadese projecten. Vóór de hervormingen in het kader van de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst bepaalde de Mexicaanse grondwet dat land, ondergrond en rijkdommen eigendom waren van de staat en werd het collectieve recht van gemeenschappen op land erkend via het ‘ejido’-systeem. In 1992 maakten grondwetswijzigingen de verkoop van land aan derden, waaronder multinationals, mogelijk. In combinatie met een nieuwe wet inzake buitenlandse investeringen faciliteerde de mijnbouwwet van 1992 100 procent buitenlandse zeggenschap bij de exploratie en productie van mijnen. De Canadese mijnbouwbedrijven waren de grootste winnaars van deze hervormingen.
Nu president Andres Manuel Lopez Obrador (AMLO) decennia van neoliberale hervormingen terugdraait, worden Canadese bedrijven geconfronteerd met minder winstgevende vooruitzichten. Het is geen verrassing dat ze terugslaan en dat de regering Trudeau hen bijstaat, ondanks de duidelijke sociale en ecologische voordelen van de mijnbouwhervormingen. Het is de lelijke Canadees in actie.
Dit vertaalde artikel verscheen eerder op Counterpunch.