Nijar, bij Almeria, is een dorp in het zuiden van Spanje dat een bloeiende handel kent van serregroenten die in de winter per oplegger massaal naar heel Europa uitgevoerd worden: (kers)tomaten, paprika's, courgettes, komkommers en aubergines, voornamelijk bio (wat Nijar betreft). De milieu-impact is bekend: uitloging van de grond en het water, plastiekvervuiling op grote schaal, verlies van biodiversiteit, enz.
In Nijar heeft de intensieve landbouw een niveau van negatieve impact bereikt dat maar op weinig plaatsen ter wereld zijn gelijke kent. De lokale autoriteiten en de exporteurs (vertegenwoordigd in de organisatie COEXPHAL) proberen wanhopig de waarheid over de milieuschade en de sociale kost te verhullen, maar slagen daar gelukkig niet meer in.
De grote meerderheid van de groenten wordt geproduceerd met de arbeid van migranten uit Marokko, de subsahara-landen en Oost-Europa (Oekraïne, Roemenië, enz). De werkomstandigheden van deze mensen worden gekenmerkt door onzekerheid (verblijfsvergunning, tewerkstelling, huisvesting,...), ontoereikende lonen die lager liggen dan het minimumloon, geen vertegenwoordiging, dagcontracten of helemaal geen contracten, waardoor de bedrijfsvoerders en managers kunnen aanwerven en ontslaan naar believen, enz.
Het is erg moeilijk voor de arbeiders om een degelijke woonst te vinden. De werkgevers verzaken in het geval van de tewerkstelling van arbeidsmigranten aan hun plicht om woningen te voorzien en ook door de autoriteiten worden geen woonplaatsen ter beschikking gesteld van deze grote groep mensen. Daardoor worden onvermijdelijk sloppenwijken opgetrokken uit palletten, karton en stukken landbouwplastiek. Gegeven de enorme inkomsten gegenereerd door de export van groenten zou het construeren van eenvoudige appartementen voor de arbeiders mogelijk moeten zijn, maar dat gebeurt niet of is zeer uitzonderlijk.
Het exportwonder, de snelle expansie van 'de moestuin van Europa' is dus puur gebaseerd op uitbuiting en het aan de laars lappen van wettelijke verplichtingen. Met onuitbetaalde lonen wordt de infrastructuurexpansie en de welvaart van de Spaanse bevolking bekostigd. Voor telers elders in Europa is dit bovendien pure concurrentievervalsing.
Het exportwonder, de snelle expansie van 'de moestuin van Europa' is puur gebaseerd op uitbuiting arbeidsmigranten.
Terwijl de chabolas -sloppenwijken- over het algemeen klein en goed verstopt zijn, is El Walili in Nijar uitgestrekt. Er wonen zeker 500 mensen. Er is een moskee, verschillende winkeltjes, cafetaria's, beenhouwers, klerenwinkels, een taxiservice, ... Maar deze te zichtbare gemeenschap stoort niet alleen de lokale autoriteiten en de exportorganisatie, maar ook de toeristische sector. De toeristen kunnen de chabola immers zien vanop de weg en wanneer ze trekpleister niet ver van Nijar, Cabo de Gata, bezoeken.
De Spaanse neofascistische partij VOX wint een groeiende steun in de regio en de sociaaldemocraten van PSOE doen hun best de VOX-kiezers naar zich toe te trekken met gelijkaardige anti-migrantenstandpunten. Zo is het maffieuze trio van lokale autoriteiten, exportorganisatie en lokale toeristische sector tot het besluit gekomen om de chabola El Walili te vernietigen. Ze stuitten daarbij wel op het verzet van verschillende NGO's, religieuze organisaties en het landarbeiderssyndicaat SOC-SAT (lid van 'Via Campesina'), verenigd in de associatie 'Derecho e Techo'.
Op maandag 30 juni 2022, in de vroege ochtend, werd er overgegaan tot ontruiming. Een enorm leger bestaande uit verschillende politiekorpsen heeft El Wallili omcirkeld en met behulp van bulldozers en graafmachines werd de afbraak van de woonsten aangevat, sommigen werden in brand gestoken. Wat er met de inwoners is gebeurd, is niet duidelijk, maar het is zeker dat velen geen onderdak gevonden hebben.
Officieel hebben de autoriteiten beloofd een compensatie te bieden en goedkope appartementen te bouwen voor de 500 bewoners van de chabola, maar in de praktijk blijken deze nog altijd in de constructiefase te zijn en zullen er ook niet voldoende plaatsen zijn voor 500 mensen. Eens te meer werd er gelogen!
Wat er gebeurd is in El Wallili te Nijar, is een schande voor Spanje en een schande voor Andalusië. Het is een schande veroorzaakt door een landbouwsysteem dat gebaseerd is op de uitbuiting van landarbeiders, migranten en vluchtelingen. Het is een schande die een ondragelijke negatieve sociale en ecologische impact heeft op de hele wereld,
Boerenforum drukt zijn solidariteit uit met alle uitgerookte migranten van Nijar, en eist onmiddellijke maatregelen om alle inwoners van wijlen El Walili in Nijar, waardige en betaalbare woningen te verschaffen.
Boerenforum roept de Vlaamse consument op om de lokale landbouw te steunen. "Support your local farmer", die ook economische en sociale duurzaamheid nastreeft! Eet geen zomergroenten in de winter!
De supermarkten wordt gevraagd om kritisch te kijken naar de bedrijven waar ze aankopen, en om alle producten (ook BIO) van een GGN-nummer te voorzien zodat de consument kan nagaan van welk bedrijf het product komt.
Wat kan je verder nog doen? Allereerst deze info massaal delen.
Een protestbrief (te verkrijgen via deze link) opsturen naar de Spaanse ambassade - Wetenschapstraat 19, 1040 Brussel of emb.bruselas@maec.es.
Een protestbrief (te verkrijgen via deze link) opsturen naar de Spaanse nationale en regionale autoriteiten.