Bijna dag op dag, 50 jaar na de Syrisch-Egyptische oorlog tegen Israël (de Jom Kipoer- of Ramadanoorlog), lanceert Hamas een grootschalige militaire verrassingsaanval op Israël. De militante Palestijnse organisatie reageert daarmee naar eigen zeggen op de jarenlange repressie en bezettingspolitiek waaraan de Palestijnen bloot staan.
Maar het is ook een wake up call gericht aan de Arabische wereld en de wereld: stop de normalisering van de Israëlische onderdrukking en maak een eind aan de bezetting. Het laten verrotten van de Palestijnse kwestie resulteert nu in dit nieuwe drama waar vooral de burgerbevolking in Israël en de Palestijnse gebieden het slachtoffer van is. Er is maar een antwoord mogelijk: maak een eind aan de Israëlische bezetting, de kolonisatie en de apartheidspolitiek.
De grootschalige aanval door Hamas komt voor Israël als een complete verrassing. In minder dan een half uur werden 5.000 raketten vanuit de Gazastrook afgevuurd die tot boven het noorden van Tel Aviv reikten. Honderden strijders vielen Israël binnen en geraakten in verschillende steden in gevechten verwikkeld. Tientallen Israëlische soldaten zouden zijn gevangengenomen. Na een paar uur waren er al tientallen Israëlische burgers gedood. Ook aan Palestijnse kant vielen er al heel wat doden.
Israël reageerde met het mobiliseren van zijn reservetroepen en lanceerde operatie ‘IJzeren Zwaard’. Premier Netanyahu zegt dat zijn land nu in oorlog is met Hamas (wat in werkelijkheid al jaren het geval is) en belooft om hard terug te slaan. Er valt gif op in te nemen dat de komende dagen erg bloedig zullen verlopen. De huidige extreemrechtse ultranationalistische regering zal deze aanval graag aangrijpen om zeer zwaar militair te reageren, zowel in Gaza als op de Westelijke Jordaanoever. Het is de burgerbevolking die zal lijden.
De militaire aanval vanuit Gaza is niets anders dan een opstand tegen de Israëlische bezetting. Hamas noemt deze operatie de ‘vloed van al Aqsa’, en verwijst naar de verschillende Israëlische schendingen tegen dit heiligdom in Jeruzalem en de “jarenlange misdaden van Israël”.
De Gazastrook gaat al 16 jaar gebukt onder een embargo die de smalle, overbevolkte strook zo goed als onleefbaar heeft gemaakt. Gedurende die periode kreeg deze door Israël genoemde “vijandige entiteit” al vier keer te maken met grootschalige Israëlische bombardementen waarbij enkele duizenden Palestijnse doden vielen.
Reactie op normalisering van Israëlische bezetting
Verschillende Europese landen reageren verontwaardigd en drukken hun solidariteit uit met Israël, maar laten al jaren na om hun verontwaardiging en solidariteit met de Palestijnse bevolking uit te drukken. Die ondergaat al decennia de systematische militaire repressie, de uitbreiding van de Israëlische nederzettingen op hun land en de jongste jaren een grote toename aan kolonistengeweld aangewakkerd door provocatieve en racistische uitspraken van extreemrechtse regeringsleden.
Een dag voor de militaire operatie van Hamas, vielen kolonisten de Palestijnse stad Huwara op de Westelijke Jordaanoever nog aan. Ze doodden er een Palestijnse 19-jarige jongeman en richtten vernielingen aan. Het kolonistengeweld met de steun van het leger is een bijna dagelijkse realiteit geworden. Week na week documenteren de Verenigde Naties de Israëlische mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, zonder dat daar belangstelling voor is, laat staan gevolg aan wordt gegeven.
Eind september wees een hoge VN-functionaris de Veiligheidsraad op "de voortdurende uitbreiding van de Israëlische nederzettingen, de sloop van Palestijnse gebouwen, het dagelijkse geweld en de aanhoudende opruiende retoriek van hun regeringsvertegenwoordigers”. Vorige maand pakte premier Netanyahu tijdens zijn toespraak voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties met een kaart uit waarop de Palestijnse gebieden gewoon als Israëlisch grondgebied stonden ingekleurd. Er kwam weinig reactie op, al zeker niet van die landen die nu verontwaardigd reageren over de militaire opstand vanuit Gaza.
De Verenigde Naties, mensenrechtenorganisaties en andere internationale waarnemers waarschuwen bovendien al een hele tijd voor de mogelijke gewelddadige gevolgen van het drieste optreden van de extreemrechtse Israëlische regering. In dat opzicht is deze spectaculaire aanval vanuit de Gazastrook helemaal geen verrassing. Wat wel verbazend is, is de schaal en coördinatie van de actie. (Er is duidelijk heel wat voorbereiding aan vooraf gegaan, zonder dat de Israëlische veiligheidsdiensten enig idee hadden.)
Alleen al dit jaar vielen er 247 doden aan Palestijnse kant (32 aan Israëlische kant). Toch lijkt dit de internationale passiviteit en normalisering van de Israëlische bezetting en mensenrechtenschendingen niet in de weg te staan. Verschillende Arabische landen sloten vredesakkoorden (de Abrahamakkoorden) en pleegden daarmee in de ogen van de Palestijnen verraad aan hun rechten. Afgelopen week nog trok een Israëlische delegatie naar Saoedi-Arabië met de boodschap dat een nieuw vredesakkoord in de lucht hangt. De Europese Unie pleegt wel lippendienst aan de Palestijnse rechten, maar in de praktijk haalt ze de banden met de Israëlische bezettingsmacht aan en weigert ze elke politieke of economische druk.
De grootschalige militaire operatie van Hamas valt op een Israëlische feestdag (‘Simchat Tora’ - ‘vreugde van Tora’) en moet gezien worden als een poging om de Palestijnse kwestie uit de vergeetput te halen. In dat opzicht is de timing van de Palestijnse aanval, 50 jaar na de Jom Kipoer/Ramadanoorlog, niet toevallig. De parallellen zijn opvallend. Ook in 1973 ging het om een verrassingsaanval op een feestdag. Ook toen hadden de Israëlische inlichtingendiensten de Egyptisch-Syrische aanval niet kunnen voorspellen. Ook toen was de belangrijkste motivatie van toenmalig president Anwar Sadat, niet om Israël te verslaan maar om een boodschap af te leveren (er is geen vrede mogelijk zolang Israël de op Egypte veroverde gebieden niet ontruimt). Enkele jaren na de oorlog van 1973 sloten Egypte en Israël een vredesakkoord en kwam de Sinaï terug onder Egyptische controle.
Hamas rekent er ongetwijfeld op dat hun aanval de Palestijnse kwestie terug hoog op de internationale en Arabische politieke agenda zal plaatsen en tot diplomatieke initiatieven zal leiden. De boodschap voor Israël is dat er geen vrede zal zijn, zolang de bezetting, militaire repressie en kolonisatie voortduren.
Duurzame vrede pas mogelijk na herstel Palestijnse rechten
Het enige wat een eind kan maken aan de spiraal van geweld in de regio is de uitvoering van de verschillende resoluties die de VN-Veiligheidsraad al heeft gestemd. Resolutie 242 (van 1967!) vraagt dat Israël de bezette gebieden ontruimt. Als een volk dag na dag vernederingen, militaire invallen, bezettingsgeweld, vernietigingen en de diefstal van land moet verduren, en als in duizelingwekkend tempo nieuwe kolonistenwoningen worden gebouwd in een gebied waar volgens o.a. de EU een Palestijnse staat moet komen, dan is het niet verwonderlijk dat daarop gewelddadige reacties komen.
Maar de recente gebeurtenissen louter afdoen als een "ongeprovoceerde" terreurdaad, zoals sommigen doen, is een uiting van blindheid voor de jarenlange (oorlogs)misdaden waarvan een heel volk het slachtoffer is. Er moet een echt vredesproces worden opgestart en dat op basis van de vele resoluties die de VN-Veiligheidsraad zelf heeft gestemd. Het is tijd voor de ontmanteling van het Apartheidssysteem, het respecteren van de Palestijnse rechten en de oprichting van een Palestijnse staat. Pas dan zijn de voorwaarden voor een duurzame vrede vervuld en kan er eindelijk een eind komen aan het bloedvergieten.
Het tragische is dat de gewelddadige acties van Hamas, de steun voor het disproportioneel Israëlisch geweld alleen maar zullen doen toenemen, zowel in Israël zelf als daarbuiten. De demarche van Hamas schiet in dat opzicht zijn doel voorbij. Doordat Hamas-strijders Israëli's hebben gegijzeld, ziet het ernaar uit dat de gebruikelijke Israëlische reactie van zware bombardementen op Gaza deze keer niet voldoende geacht zal worden. Zal het Israëlisch leger een grondoperatie lanceren? En indien dat gebeurt, hoe zullen de Arabische landen en groepen zoals Hezbollah in Libanon reageren? De hele situatie kan gemakkelijk dramatisch escaleren.
Bekijk hier onze solidariteitscampagne met de Palestijnen.
