Het nieuwe ‘Don’t Buy into Occupation’-rapport toont dat er nog heel wat werk aan de winkel is wat de bewustwording van internationale bedrijven en financiële instellingen over illegale Israëlische nederzettingen betreft. Europese banken, verzekeraars en investeerders blijven immers massaal bedrijven financieren die er actief zijn. 

Don't Buy into Occupation (DBIO) is een gezamenlijk project van 24 Palestijnse, regionale en Europese organisaties uit België, Frankrijk, Ierland, Nederland, Noorwegen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. De coalitie wil onderzoek doen naar, en de aandacht vestigen op de financiële relaties tussen ondernemingen die betrokken zijn bij de illegale Israëlische nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden en Europese financiële instellingen.

De Israëlische nederzettingen en de handhaving en uitbreiding ervan zijn illegaal volgens het internationaal recht en vormen daden die krachtens het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof (Statuut van Rome) individueel strafbaar zijn als oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het internationaal humanitair recht verbiedt volgens het Vierde Verdrag van Genève de bezettende macht om beschermde personen individueel of massaal over te brengen en te deporteren, alsmede om delen van de eigen burgerbevolking over te brengen naar het grondgebied dat zij bezet. Bovendien is de confiscatie van land voor de bouw of uitbreiding van nederzettingen in bezet gebied verboden, terwijl de grootschalige vernietiging en toe-eigening van eigendom ten behoeve van nederzettingen in strijd is met een aantal bepalingen van het internationaal humanitair recht, zoals te vinden in de Haagse verordeningen van 1907, het Vierde Verdrag van Genève en het gewoonterecht.

De Israëlische nederzettingen hebben geleid en leiden tot een groot aantal schendingen van de mensenrechten van de beschermde Palestijnse bevolking. Ze fragmenteren en isoleren de Westelijke Jordaanoever van Jeruzalem, en maken een duurzame en onafhankelijke sociale en economische ontwikkeling voor de Palestijnen in de bezette Palestijnse gebieden onmogelijk.

Zoals door een snel groeiend aantal juridische deskundigen, mensenrechtenorganisaties en VN-experten wordt aangetoond, vormen de nederzettingen ook een essentieel onderdeel van Israëls apartheidsregime dat het oplegt aan het Palestijnse volk. Israël bestuurt het bezette territorium immers volgens twee volledig gescheiden rechtssystemen en reeksen instellingen. Enerzijds is er een civiel bestuur voor Israëlisch-joodse kolonisten die in de illegale nederzettingen wonen en werken, en anderzijds is er een militair bestuur voor alle Palestijnen in de bezette gebieden. 

Israëlische, Europese en internationale ondernemingen die werken met of diensten verlenen aan Israëlische nederzettingen, spelen een cruciale rol in de functionering, het voortbestaan en de uitbreiding van illegale nederzettingen. 

Gezien het illegale karakter van de Israëlische nederzettingen hebben private actoren de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat zij niet betrokken zijn bij deze schendingen van het internationaal recht.

Gezien het illegale karakter van de nederzettingen, de daarmee gepaard gaande talrijke schendingen van het internationaal humanitair recht en de mensenrechten, en de opzettelijke belemmering van de ontwikkeling van de Palestijnse economie, hebben particuliere actoren de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat zij niet betrokken zijn bij deze schendingen van het internationaal recht en niet bijdragen tot, of medeplichtig zijn aan internationale misdrijven. 

Private actoren, zoals Europese financiële instellingen en ondernemingen, moeten de negatieve gevolgen voor de mensenrechten die voortvloeien uit hun activiteiten en zakelijke relaties met de Israëlische nederzettingen onder ogen zien en aanpakken. Ondanks het illegale karakter ervan blijven Europese financiële instellingen echter miljarden investeren in bedrijven die verbonden zijn met het systeem van Israëlische nederzettingen.

Data

De afgelopen jaren waren er verschillende financiële instellingen die wel hun verantwoordelijkheid genomen hebben door zich terug te trekken uit bedrijven die actief zijn in Israëlische nederzettingen.

Drie relatief recente en belangrijke voorbeelden zijn die van ‘Kommunal Landspensjonskasse’ (KLP), ‘Storebrand’ en het ‘Norwegian Government Pension Fund Global’ (GPFG). KLP is het grootste pensioensbedrijf van Noorwegen. In juli 2021 stootte het 16 ondernemingen af die verbonden zijn met het systeem van Israëlische nederzettingen. In dezelfde geest heeft GPFG in september 2021 aangekondigd dat het 3 bedrijven zal uitsluiten die actief zijn in de Israëlische nederzettingen, terwijl de Noorse vermogensbeheerder Storebrand het afgelopen decennium meer dan 20 dergelijke bedrijven heeft afgestoten. 

Daarnaast desinvesteerde 'ABP', het grootste pensioenfonds in Nederland, in juni 2020 uit 2 Israëlische banken (‘Bank Leumi’ en ‘Bank Hapoalim’), terwijl 'General Mills' -een van de bedrijven waarvan de financiering werd onderzocht en belicht in de 2021 editie van DBIO-rapport - onlangs besloot te stoppen met het produceren van hun producten in de illegale industriële nederzetting Atarot.

Sinds 2010 hebben heel wat andere instituties, banken en ondernemingen besloten om zich volledig af te scheiden van sommige bedrijven die betrokken zijn bij de illegale Israëlische nederzettingen, waaronder ‘Dexia Crédit Local’ (Frankrijk), ‘Deutsche Bank’ (Duitsland), ‘Barclays’ (VK), ‘HSBC’ (UK), AXA IM (France), Danske Bank (Denemarken), ‘Sampension’ (Denemarken), ‘United Methodist Church’ (VS), ‘Quakers in Britain Church’ (VK) en ‘Europcar Groupe’ (Frankrijk).

Volgens het recente rapport van Don’t Buy into Occupation zijn er echter nog altijd 725 Europese financiële instellingen, waaronder banken, vermogensbeheerders, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen, die tussen januari 2019 en augustus 2022, financiële relaties hadden met 50 bedrijven actief in Israëlische nederzettingen. Tijdens de geanalyseerde periode werd 171,4 miljard VS-dollar verstrekt aan deze 50 bedrijven in de vorm van leningen en underwritings. In augustus 2022 bezaten Europese beleggers bovendien voor 115,5 miljard VS-dollars aan aandelen en obligaties van deze bedrijven.

BNP Paribas staat bovenaan de lijst van grootste Europese financierders van de Israëlische nederzettingen.

Ook enkele banken die in België actief zijn, zijn belangrijke kredietverleners en investeerders. BNP Paribas staat met 25,09 miljard VS-dollar aan leningen en 3,01 miljard aan investeringen zelfs bovenaan de lijst van grootste Europese financierders van de 50 bedrijven actief in Israëlische nederzettingen. ING verstrekte 6,91 miljard VS-dollar (en bekleedt daarmee de 10de plaats in de lijst van belangrijkste kredietverstrekkers), KBC financierde deze bedrijven voor 1,3 miljard euro, AXA voor 919 miljoen euro, Delen Private Bank (waarvan Ackermans & Van Haaren 78,5% aandelen bezit) voor 513 miljoen euro en Bank Degroof Petercam voor 400 miljoen euro. Zelfs de staatsbank Belfius verstrekte 216 miljoen euro aan bedrijven actief in de nederzettingen.

De dreiging van het intrekken van alle leningen en investeringen vanwege financiële instellingen zou de betrokken bedrijven kunnen overtuigen om hun activiteiten in de nederzettingen stop te zetten. Als bedrijven niet binnen een redelijke termijn kunnen aantonen dat ze activiteiten die volgens het internationaal recht illegaal zijn afgestoten hebben, vragen we de in België actieve financiële instellingen om zich terug te trekken uit de bedrijven in kwestie.

Actie

Om deze vraag kracht bij te zetten ontwierp Fairfin een kant-en-klare klachtenbrief. Gelieve ons te helpen de druk op te voeren door deze klachtenbrief te versturen met een simpele klik of door een eigen brief op te stellen die er bij jouw bank op aandringt de bezetting niet te financieren. 

Als eigenaar van Belfius en grootste aandeelhouder van BNP Paribas moet de Belgische overheid dringend haar verantwoordelijkheid opnemen. Ze kan haar invloed gebruiken om de banden tussen de financiële instellingen en bedrijven die actief zijn in de nederzettingen door te knippen.

Dit is de lijst van 50 bedrijven actief in de illegale Israëlische nederzettingen die banden hebben met Europese financiële instellingen en onderzocht werden door DBIO: Airbnb; Alstom; Altice International; Ashtrom Group; Bank Hapoalim; Bank Leumi; Bezeq Group; Booking Holdings; Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF); Carrefour; Caterpillar; Cellcom Israel; Cemex; CETCO Mineral Technology Group; Cisco Systems; CNH Industrial; Delek Group; Delta Galil Industries; eDreams ODIGEO; Elbit Systems; Electra Group; Energix Renewable Energies; Expedia Group; First International Bank of Israel (FIBI); Hamat Group; Heidelberg Materials; Hyundai Heavy Industries; IBM; Israel Discount Bank; MAN Group; Matrix IT; Mivne Group; Mizrahi Tefahot Bank; Motorola Solutions; Partner Communications; Paz Oil Company; PUMA; Rami Levy Chain Stores Hashikma Marketing 2006; RE/MAX Holdings; Shapir Engineering and Industry; Shikun & Binui; Shufersal; Siemens; Solvay; Tripadvisor; TUI Group; Villar International; Vinci/Semi; Volvo Group; WSP Global.