Dictators verdedigen hun heerschappij met geweren. Democraten verdedigen hun heerschappij met papier. Natuurlijk is de Grondwet die de democratie ondersteunt niet zomaar een stuk papier. Het is een document dat gestut wordt door politieke instellingen, door rechtbanken en door de publieke wil. In een normale situatie is dit papier sterker dan militaire macht of politieacties omdat het product van de pen inderdaad machtiger is dan het zwaard.
Maar we leven niet in normale tijden.

In Rusland duwde de democratisch gekozen leider grondwetswijzigingen door die hem in feite tot leider voor het leven maakten. In Zuid-Korea kondigde de president de staat van beleg af om de Grondwet op te schorten en het mogelijk te maken per decreet te regeren.
Vladimir Poetin slaagde in Rusland in zijn opzet; Yoon Suk Yeol in Korea niet. De verschillende resultaten hebben veel te maken met twee factoren: de onverbiddelijkheid van de leider en de kracht van de politieke cultuur.

Donald Trump heeft in zijn twee maanden durende ambtsperiode de Grondwet behandeld als een rol toiletpapier. Het document waarop de oprichting van de Verenigde Staten gebaseerd is, heeft in zijn ogen geen andere waarde of macht, dan wat het voor hem kan betekenen.

De meedogenloosheid van Trump staat buiten kijf. Als zakenman ging hij om met de georganiseerde misdaad en dat heeft zijn persoonlijkheid beïnvloed, zo niet zijn gedrag. Wat echter onduidelijk blijft, is de kracht van de politieke cultuur in de VS en haar capaciteit om de grillen van een president en zijn aanvallen op de wet te weerstaan.

Trump praat over een presidentschap van drie termijnen. De Grondwet is nochtans duidelijk over deze kwestie. Volgens het Tweeëntwintigste Amendement zal “niemand meer dan twee keer tot president worden verkozen”. Maar hoe zit het met de veronderstelde maas in de wet met betrekking tot het woord 'verkozen'? Volgens dit veelbesproken scenario zou J.D. Vance zich kandidaat stellen voor het presidentschap in 2028, met Trump als vicepresident. Op een gegeven moment treedt Vance dan af en wordt Trump alsnog president. In dit geval zou Trump een derde termijn krijgen zonder dat hij technisch gezien verkozen is voor het ambt. 

De Grondwet is hier echter duidelijk over. Volgens het Twaalfde Amendement “zal geen persoon die grondwettelijk onverkiesbaar is voor het ambt van president in aanmerking komen voor dat van vicepresident van de Verenigde Staten.” Als Trump niet in aanmerking komt voor het presidentschap, zou hij dus ook niet in aanmerking komen voor het vicepresidentschap.

Maar Trump geeft net zo min om wat er in de VS-Grondwet staat als om welke bomen er in zijn toiletpapier zitten.

In zijn eerste drie maanden als president heeft Trump al een aantal ongrondwettelijke maatregelen genomen. Op de eerste dag vaardigde hij bijvoorbeeld een presidentieel uitvoeringsbevel uit dat geboorterechtelijk staatsburgerschap verbiedt. Dat wil zeggen dat hij het principe ongedaan heeft gemaakt dat iedereen die in de Verenigde Staten geboren is -zowel burgers als niet-staatsburgers- recht heeft op het Amerikaanse staatsburgerschap. Ook hier is de VS-Grondwet heel duidelijk. Het Veertiende Amendement verankert geboorterechtelijk burgerschap in de Grondwet. In elk geval kunnen presidenten de regels voor burgerschap niet veranderen.

De regering Trump snijdt momenteel in de financiering van een breed scala aan overheidsprogramma's, van binnenlands onderwijs tot buitenlandse hulp. Maar, opnieuw, volgens de VS-Grondwet, heeft alleen het Congres het recht om beslissingen te nemen over budgettering. De wetgevende macht heeft de “macht van de portemonnee”. Alle bezuinigingen die de regering Trump eigenhandig doorvoert, zijn dus ongrondwettelijk.

De ‘Bill of Rights’ -de eerste tien amendementen van de Grondwet- garandeert de vrijheid van meningsuiting, vergadering en pers. Maar de regering arresteert en deporteert nu mensen omdat ze protesteren, een grondwettelijk gegarandeerd recht. Een afgestudeerde studente van Tufts uit Turkije werd bv. in bedwang gehouden en gearresteerd door zes immigratieagenten -een gebeurtenis die is vastgelegd in een virale video- zonder enig bewijs van wangedrag. Ze had een essay gepubliceerd in haar universiteitskrant met kritiek op het VS-beleid ten aanzien van Israël.

De regering dreigt met represailles tegen universiteiten waar studenten protesteren en beperkt daarmee de vrijheid van meningsuiting op de campus met het zwakke excuus dat ze antisemitisme aanwakkeren en/of Joden op de campus niet beschermen. De regering heeft blijkbaar nog niet opgemerkt dat veel Joden deelnemen aan de pro-Palestijnse acties op universiteiten, via ‘Jewish Voice for Peace’ en andere organisaties.

De regering dreigt ook met bezuinigingen op de publieke radio en televisie -een inperking van de persvrijheid- omdat ze een bron van objectieve verslaggeving over de illegale en ongrondwettelijke praktijken van Trump en zijn team wil elimineren.

Trump viseert verder transseksuelen met discriminatie, bijvoorbeeld via de uitvaardiging van een decreet dat transseksueel personeel uit het leger verbant. Een rechter van een arrondissementsrechtbank blokkeerde het bevel, wijzend op de waarschijnlijke schending van het Vijfde Amendement van de Grondwet, dat gelijke rechten beschermt.

Advocatenkantoren hebben al meer dan 150 rechtszaken aangespannen om de uitvoeringsbevelen van Trump tegen te houden. Het gevolg is dat de regering nu ook juridische firma’s viseert en dreigt met de verbreking van alle contracten tussen federale agentschappen of overheidscontractanten met topadvocatenkantoren die in het verleden onderzoek hebben gevoerd naar de praktijken van Trump of die een rechtszaak hebben aangespannen tegen zijn regering in haar huidige termijn. Deze uitvoeringsbesluiten schenden op hun beurt minstens drie artikelen uit de Bill of Rights.

Tijdens de Obama-jaren droegen Republikeinse wetgevers kopieën van de VS-Grondwet in zakformaat bij zich. Het moest een symbolische reprimande voorstellen tegen de vermeende ongrondwettelijke daden van de president. In die tijd klaagden de Republikeinen dat Barack Obama te veel presidentiële uitvoeringsbevelen uitvaardigde en te veel macht in handen kreeg. Ze noemden Obama's ambtstermijn een “imperiaal presidentschap”. Ze hielden regelmatig hun kopieën van de Grondwet omhoog om hun publiek eraan te herinneren wat de bedoeling was van de stichters (‘Founding Fathers’) van de natie.

Maar nu Trump de Grondwet schaamteloos schendt, keuren deze Republikeinen zijn acties goed of zwijgen ze. Waar zijn hun Grondwetten in zakformaat? Misschien hebben ze hun exemplaren in hun achterzakken laten zitten toen ze hun broek naar de stomerij brachten. De pamfletten kwamen grondig gekuist en duidelijk onleesbaar terug.

Sommige conservatieve rechters hielden, reeds lang voor Obama, vast aan de zogenaamde “oorspronkelijke” interpretaties van de Grondwet: gerechterlijke uitspraken doen ze op basis van wat de grondleggers van de Grondwet met hun woorden bedoelden. Met andere woorden, deze rechters verwerpen latere interpretaties die rekening houden met de evolutie van de samenleving. Nu wringen sommige van deze “originalisten” zich echter in allerlei bochten om de Grondwet te interpreteren, niet zoals George Washington of Thomas Jefferson dat bijna 250 jaar geleden deden, maar zoals Donald Trump dat vandaag de dag doet.

Trump en de partij die hij naar zijn eigen beeld heeft herschapen geven niets om Grondwetten. Ze geven niet om documenten of ideeën of debat. Ze geven alleen om macht. En als de Grondwet een obstakel is op hun weg naar macht, dan zullen ze die verscheuren en de democratie vernietigen.

Dit vertaalde artikel verscheen eerst op Hankyoreh.