Dinsdagavond 30 juli pleegde Israël in Libanon een moordaanslag op een militaire leider van Hezbollah en woensdagochtend 31 juli kwam Hamas-leider Ismail Haniyeh op dezelfde wijze om het leven in de Iraanse hoofdstad Teheran. De kans op een zich uitbreidende regionale oorlog is exponentieel toegenomen - met het gevaar van een veel directer conflict tussen Israël en Iran, en de mogelijkheid van een nog grotere rechtstreekse betrokkenheid van de VS.

In het Midden-Oosten is een nieuwe campagne van moordaanslagen tegen Israëls opponenten losgebarsten. De toch al wankele staakt-het-vurenbesprekingen rond Gaza komen hierdoor in gevaar, en er dreigt een nog grotere regionale uitbreiding van de oorlog. Terwijl Israël zijn genocidale aanval op de wanhopige Palestijnen in Gaza voortzet -waarbij in de afgelopen dagen tientallen, misschien wel honderden doden zijn gevallen- zijn de recente acties van Tel Aviv duidelijk bedoeld om de oorlog in Gaza te laten escaleren en de militaire spanningen die al sudderen aan de grens met Libanon, in Syrië, Irak, Jemen en elders, uit te breiden tot een grootschalige oorlog, waar Iran en de Verenigde Staten mogelijk directer in meegetrokken worden.

De dodelijke aanvallen -gepleegd binnen 24 uren- op militaire en politieke topfunctionarissen van Hezbollah en Hamas in respectievelijk Beiroet en Teheran, tonen de centrale rol van moord -en de irrelevantie van diplomatie- in de strategische calculus van Tel Aviv.

Op dinsdagavond 30 juli werd de wijk Dahiyeh in de Libanese hoofdstad Beiroet getroffen door een Israëlische luchtaanval. Er werd een residentieel gebouw verwoest vlakbij een groot ziekenhuis. Een nog niet bevestigd aantal mensen werd daarbij gedood of geraakte gewond. Israël beweert dat het Fuad Shukr, een militaire topfunctionaris van Hezbollah en een naaste adviseur van Hassan Nasrallah, hoofd van de politiek-militaire verzetsorganisatie in Libanon, gedood heeft. Hoewel Hezbollah de dood van Shukr op het moment van dit schrijven nog niet heeft bevestigd, is het duidelijk dat het Israëls intentie was om hem te vermoorden.

Amper een paar uur voor de Israëlische aanslag beweerde de woordvoerder van het VS-ministerie van Buitenlandse Zaken, Vedant Patel, nog dat VS-functionarissen “niet denken dat een totale oorlog onvermijdelijk is en we geloven nog steeds dat dit kan worden vermeden”. Dit volgde op zijn verklaring dat “onze toewijding aan de veiligheid van Israël onwrikbaar en standvastig is, tegen alle door Iran gesteunde bedreigingen, inclusief Hezbollah, en we werken aan een diplomatieke oplossing”.
Maar ondanks de retorische steun van sommige politici voor het beëindigen van de oorlog, heeft de VS via zijn acties duidelijk gemaakt dat het niet bereid is om het enige te doen wat zou resulteren in een permanent staakt-het-vuren: stoppen met het sturen naar Israël van de wapens die de oorlog mogelijk maken.

Integendeel, de mogelijkheid van een diplomatieke oplossing werd enkele uren na de aanval in Beiroet opnieuw ernstig ondermijnd toen een andere luchtaanval -waarvan algemeen wordt aangenomen dat het een Israëlische was- de politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, vermoordde in een gastenverblijf in Teheran. Hij was aanwezig in de Iraanse hoofdstad voor de inauguratie van de pas verkozen Iraanse president Masoud Pezeshkian.

De moord op Haniyeh was een opzettelijke provocatie, bedoeld om een Iraanse reactie af te dwingen.

Haniyeh was kort premier van de Palestijnse Autoriteit na de overwinning van Hamas in de Palestijnse verkiezingen van 2006 -die voor de uitslag bekend geraakte, werden toegejuicht door de Verenigde Staten. Hij leefde in ballingschap in Qatar, waar hij de afgelopen maanden een sleutelrol speelde in de door Qatar gesponsorde en door de VS gesteunde onderhandelingen tussen Israël en Hamas om een einde te maken aan de Israëlische aanval op Gaza, toegang tot humanitaire hulp te garanderen en illegaal vastgehouden Palestijnse gevangenen en Israëlische gijzelaars vrij te krijgen.

Al het gepraat vanwege Washington en Tel Aviv die zogezegd een staakt-het-vuren steunen of de gijzelaars terug willen, betekent weinig wanneer een toponderhandelaar van de andere partij ongestraft kan worden vermoord. Haniyeh werd algemeen erkend als een pragmatist en een voorstander van onderhandelingen. In 2006, slechts drie maanden nadat Hamas de Palestijnse verkiezingen in zowel Gaza als de Westelijke Jordaanoever had gewonnen, schreef Haniyeh een brief aan de toenmalige VS-president George W. Bush, waarin hij aandrong op onderhandelingen tussen de VS en Hamas, de tweestatenoplossing aanvaardde, en een wapenstilstand op lange termijn met Israël voorstelde. De huidige situatie, schreef hij, “zal geweld en chaos in de hele regio aanmoedigen”. Bush heeft nooit gereageerd.

De onderhandelingen waaraan Hamas-leider Haniyeh momenteel deelnam, zullen vrijwel zeker vastlopen, zo niet volledig ontsporen, als gevolg van zijn moord. De daaruit volgende voortzetting van Israëls genocidale oorlog in Gaza rijmt met het doel van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, die zich altijd heeft verzet tegen een staakt-het-vuren en heeft beloofd te blijven vechten tot Hamas vernietigd is.

De kans op een zich uitbreidende regionale oorlog is nu exponentieel toegenomen - met het gevaar van een veel directer conflict tussen Israël en Iran en de mogelijkheid van een nog grotere rechtstreekse betrokkenheid van de VS. De moord op Haniyeh in Teheran was een opzettelijke provocatie, bedoeld om een Iraanse reactie af te dwingen. Elke regering waarvan de inlichtingendiensten machtig genoeg zijn om precies te weten waar de Hamasleider verbleef tijdens een tijdelijk bezoek aan de Iraanse hoofdstad, weet ook waar hij woonde in Qatar, waar een gerichte moordaanslag -hoewel die natuurlijk nog steeds illegaal zou zijn- niet dezelfde gevolgen zou hebben.

Iran tot een tegenreactie dwingen, vooral op het zeer symbolische moment van de inauguratie, zal de opties voor de nieuwe Iraanse president ernstig beperken. Hij had al opgeroepen tot hernieuwde onderhandelingen met de Verenigde Staten over nucleaire kwesties en signaleerde de mogelijkheid om de Iraanse nucleaire overeenkomst met de VS nieuw leven in te blazen. Dat verhinderen komt overeen met Netanyahu's aloude doel om elke mogelijke minimale toenadering tussen de VS en Iran te ondermijnen en de Verenigde Staten rechtstreeks in een mogelijke Israëlisch-Iraanse oorlog te betrekken.

Hoewel er nog geen details bekend zijn over de precieze aard van de raketten of ander soort projectielen die gebruikt zijn bij de twee moordaanslagen, is het heel waarschijnlijk dat één of beide raketten door de VS geproduceerd en/of door de VS gefinancierd zijn. In dat geval zou de medeplichtigheid van de VS aan genocide -door het leveren van de wapens die Israël gebruikt in Gaza- zich kunnen uitbreiden tot rechtstreekse betrokkenheid bij wat kan escaleren tot een grote regionale oorlog - precies de oorlog waarvan VS-functionarissen beweren dat ze die proberen te voorkomen.

Het werk van de bewegingen voor een permanent staakt-het-vuren -een staakt-het-vuren dat een einde aan het moorden, de hervatting van humanitaire hulp en de financiering van UNRWA, en een einde aan de VS-wapenleveringen aan Israël omvat- staat op het punt een stuk moeilijker en een heel pak urgenter te worden.

Dit vertaalde artikel verscheen eerder op 'Common Dreams'.