Mondialisering : vredescahier door Antoon Roosens. Inleiding.
3 minuten

Mondialisering is het nieuwe modewoord. Het is een container-begrip, onduidelijk afgelijnd, waar men zowat alles in stopt wat te maken heeft met de hedendaagse problemen op economisch, sociaal, politiek of cultureel gebied. Zo wordt het een magisch woord waarmee men alles verklaart ... en niets (1).

mondialisering

vredescahier 4/200

door Antoon Roosens

Antoon Roosens was ere-advocaat, ere-voorzitter van het Masereelfonds. Hij publiceerde over het onderwerp 'mondialisering' o.m. in het Vlaams Marxistisch Tijdschrift, en in Aktief. Antoon Roosens overleed op 30 oktober 2003

U vindt de verschillende delen van het cahier op deze website.

Deel I: Mondialisering: oorzaken en kenmerken

Deel II: Vrijmaking van de wereldhandel: noodzakelijke voorwaarde voor mondialisering

Deel III: Mondialisering en de nieuwe economie

Deel IV: Deregulatie van de kapitaalmarkten

Deel V: De gevolgen van de financiële deregulatie

Deel VI: nabeschouwingen

Vooreerst krijgt u hieronder de inleiding.

Inleiding

Mondialisering is het nieuwe modewoord. Het is een container-begrip, onduidelijk afgelijnd, waar men zowat alles in stopt wat te maken heeft met de hedendaagse problemen op economisch, sociaal, politiek of cultureel gebied. Zo wordt het een magisch woord waarmee men alles verklaart ... en niets (1). Een gevolg van deze onduidelijkheid is dat, bij velen, de mondiali-sering overkomt als een natuurlijk en onafwendbaar fenomeen, een noodlot waaraan de mens zich maar moet onderwerpen. Deze opvatting past uiteraard uitstekend in het neoliberaal discours. De mondialisering wordt dan een mythe die wordt ingeroepen als ideologisch voorwendsel om elk debat over een politiek en economisch alternatief, in de kiem te smoren. Om de organisatie van de democra-tische tegenkrachten te bemoeilijken.

In dit werkje wordt uitgegaan van de definitie van François Chesnais, die de mondialisering omschrijft als “een, in vele opzichten nieuwe, specifieke werkingswijze van het kapitalisme (2). In de marxistische analyse is het kapitalisme een historische, d.i. tijdsgebonden en dus voorbijgaande, vorm van de productie van meerwaarde en van de accumulatie van kapitaal. Het komt er dus in de eerste plaats op aan, te onderzoeken welke de wetenschappelijke en technische evoluties zijn, die hebben geleid tot deze wijziging in de vorm van meerwaardeproductie en van kapitaalaccumulatie.

Deze methode zal toelaten het essentiële te onderscheiden van het bijkomstige. Met andere woorden, een onderscheid te maken tussen, enerzijds, de verschijnselen die tot de essentie van de mondialisering behoren, en die dus onafwendbaar zijn, in dezelfde mate als de mondialisering zelf noodzakelijk voortvloeit uit de wetenschappe-lijke en technische vooruitgang; en, anderzijds, de bijkomende of systeemgebonden gevolgen, die niet noodzakelijk voortvloeien uit de mondialisering, maar slechts het resultaat zijn van de kapitalistische structuur waarin de mondialisering gestalte kreeg. Dan zal blijken dat precies de meest nefaste gevolgen voor het menselijk welzijn en voor de maatschappelijke ordening, geenszins het noodzakelijk en onafwendbaar gevolg zijn van de mondialisering als dusdanig, maar wel - zoals prof. Rik Coolsaet het formuleerde het resultaat van processen waarin menselijke beslissingen, ideolo-gische overwegingen, en (particuliere) belangen een cruciale rol hebben gespeeld.

de voetnoten vindt u bij Deel I.

neem een combinatiebabonnement tijdschrift-vredescahier: 38 euro op prk 000-0956015-80 van Vrede vzw


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.