In een aangrijpende toespraak die vandaag in Oslo werd gehouden, riepen de Nobelprijswinnaars van de organisatie ‘Nihon Hidankyo’ alle regeringen op om de verhalen van de overlevenden van de atoomaanvallen in Japan te zien als een oproep tot actie - en om onmiddellijk alle activiteiten te elimineren die kernwapens legitimiteit geven. “Laten we samenwerken voor een menselijke samenleving, in een wereld zonder kernwapens en oorlogen!”

Het was co-voorzitter van Nihon Hidankyo, Terumi Tanaka -overlevende van het VS-atoombombardement op Nagasaki in 1945, toen hij nog maar 13 jaar oud was- die de Nobel-toespraak gaf, namens deze historische grassroots-beweging van ‘hibakusha’ (atoombom-overlevenden). Bij het aanvaarden van de prijs zei de heer Tanaka: “Het is de oprechte wens van de hibakusha dat we, in plaats van te vertrouwen op de theorie van nucleaire afschrikking die uitgaat van het bezit en gebruik van kernwapens, het bezit van geen enkel kernwapen zouden toestaan.”

Nihon Hidankyo ontving de Nobelprijs voor de Vrede voor de onvermoeibare “inspanningen van de hibakusha om een wereld te bereiken die vrij is van kernwapens en om via hun getuigenissen aan te tonen dat kernwapens nooit meer mogen worden gebruikt”. Het Nobelcomité zei bij het toekennen van de prijs: “We hebben allemaal de plicht om de missie van de hibakusha te vervullen. Hun morele kompas is onze erfenis. Het is nu onze beurt. Ontwapeningsinspanningen vereisen aanhoudende publieke oproepen en voortdurende druk.”  

Maar de 2024-uitreiking komt er op een moment dat het nucleaire taboe in gevaar is en het risico op het gebruik van kernwapens groter is dan ooit, waardoor de boodschap van de hibakusha belangrijker is dan ooit. In zijn toespraak benadrukte Tanaka de noodzaak van dringende actie. “Om de verdere universalisering van het Verdrag inzake het Verbod op Kernwapens te bereiken [...] dring ik er bij iedereen in de wereld op aan om in eigen land de gelegenheid te creëren om te luisteren naar de getuigenissen van overlevenden van de A-bom, en om met diepe sensibiliteit de ware onmenselijkheid van kernwapens te voelen”, aldus Tanaka.

Melissa Parke, uitvoerend directeur van de 'International Campaign to Abolish Nuclear Weapons' (ICAN) -de organisatie die in 2017 zelf de Nobelprijs in ontvangst mocht nemen- prees de krachtige toespraak. “De heer Tanaka de verschrikkelijke gevolgen te horen beschrijven voor zijn familie en stad toen de Amerikanen hun atoombom afwierpen, zou de wereldleiders ervan moeten overtuigen om meer te doen dan de hibakusha van Nihon Hidankyo alleen maar te feliciteren met deze prijs. Ze moeten hen eren door te doen waar de hibakusha al zo lang om vragen: de kernwapens dringend elimineren.” Parke vervolgde: “Dat is de enige manier om ervoor te zorgen dat wat de heer Tanaka en de andere hibakusha hebben meegemaakt, nooit meer iemand zal overkomen. Zolang er ergens kernwapens zijn, zullen ze op een dag gebruikt worden, of het nu met opzet is of per ongeluk. Toetreding tot het VN-Verdrag inzake het Verbod op Kernwapens biedt de weg naar de uitbanning van kernwapens en een veiligere wereld voor ons allemaal.”

Dit verbodsverdrag (TPNW) -een mijlpaal- werd goedgekeurd in 2017, en werd inmiddels al door de helft van alle landen ondertekend of geratificeerd.

De nucleaire ontwapeningsbeweging -en de wereld- is de hibakusha veel dank verschuldigd voor hun veerkracht en bereidheid om hun verhalen steeds weer opnieuw te delen, zodat de wereld ervan zou leren en samen kan komen om “nooit meer!” te zeggen. Zoals Parke het gisteren verwoordde na een ontmoeting met vertegenwoordigers van Nihon Hidankyo: “Het was hun moed die de inwerkingtreding van het TPNW mogelijk heeft gemaakt – de eerste stap vooruit wat nucleaire ontwapening betreft in decennia”.

Bekijk de volledige toespraak van de heer Tanaka hier.