In de vroege uren van vrijdag 20 juni drongen enkele activisten van de directe actiegroep 'Palestine Action' de Britse luchtmachtbasis RAF Brize Norton binnen, waar ze rode verf spoten op twee militaire vliegtuigen. Deze “schandalige daad van vandalisme”, aldus premier Starmer, was een aanklacht tegen het Britse leger dat al honderden spionagevluchten uitvoerde boven Gaza sinds het begin van de Israëlische genocide in oktober 2023.
De Britse minister van Binnenlandse Zaken, Yvette Cooper, reageerde op maandag 23 juni door het parlement te laten weten dat ze Palestine Action officieel wil laten kwalificeren als een terroristische organisatie. De stemming daarover in het Lagerhuis zou vandaag al gepland staan. Indien goedgekeurd -wat zeer waarschijnlijk is, gezien de steun van de conservatieve oppositie- zou het wetsvoorstel morgen naar het Hogerhuis gaan en reeds op zaterdag 5 juli in werking kunnen treden. Het terrorisme-predicaat -een feitelijk verbod op de organisatie- kan leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 14 jaar voor iedereen die deel uitmaakt van- of “uitnodigt tot steun” aan Palestine Action.
Het direct actienetwerk Palestine Action werd opgericht in 2020 en viseert militaire bedrijven en sites die in verband staan met oorlogsmisdaden in bezet Palestina. Het voerde de afgelopen jaren voornamelijk campagne tegen ‘Elbit Systems’, de grootste Israëlische wapenfabrikant, die verschillende fabrieken en faciliteiten heeft in het Verenigd Koninkrijk en lucratieve deals heeft met de Britse regering. Naast de conventionele manieren van actievoeren, blokkeren Palestine Action-activisten de toegang tot sites, ketenen ze zich vast, klimmen ze op gebouwen of breken ze er binnen om slogans te spuiten en/of militair materieel te saboteren. Dit leidde al meermaals tot de strafrechtelijke vervolging van activisten wegens inbraak, vandalisme en/of het toebrengen van schade.
Pittig detail: het hoofd van deze Britse Labour-regering die het zo zwaar gemunt heeft op Palestine Action, Keir Starmer, werkte in een vorig leven als advocaat gespecialiseerd in mensenrechtenzaken. In die hoedanigheid was hij betrokken bij de verdediging van een van de ‘Fairford Five’, vijf vredesactivisten die in 2003 de luchtmachtbasis RAF Fairford in Gloucestershire binnendrongen om militaire vliegtuigen te beschadigen voor ze gebruikt konden worden bij de illegale invasie van Irak.
Starmer argumenteerde toen dat deze acties moreel en juridisch gerechtvaardigd waren, omdat ze gericht waren op het voorkomen van een groter kwaad - namelijk de oorlog in Irak en de dodelijke gevolgen daarvan. Hoewel Israël in Gaza al meer dan 54.000 Palestijnen afslachtte en minstens 123.000 anderen verwondde, heeft Starmer vandaag blijkbaar een totaal andere kijk op de vredesactivisten die deze genocide stokken in de wielen willen steken: het zijn gevaarlijke terroristen.
Verontwaardiging
De Britse staat is al enkele jaren bezig met het verbreden van de definitie van ‘terrorisme’. De huidige demarche van de Britse regering vormt een zeer ernstige bedreiging van het fundamenteel recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op vreedzaam protest – burgerlijke vrijheden waar hard voor gestreden is en die mee het fundament vormen van een gezonde democratie.
De afgelopen jaren kwamen deze burgerlijke vrijheden onder steeds grotere druk te staan in het VK -net zoals elders in Europa- zeker in de context van de klimaatbeweging en het protest tegen de Israëlische genocide tegen de Palestijnen. Tegelijk nam de verantwoordingsplicht van de Britse politie af en breidden haar bevoegdheden uit. De ‘Police, Crime, Sentencing and Courts’-wet van 2022 leidde tot een ernstige uitholling van het recht op publiek protest, waarbij de politie haar bevoegdheden steeds meer gebruikt om wettige protestacties de kop in te drukken en vreedzame demonstranten te arresteren. Activisme wordt steeds meer gecriminaliseerd.
Coopers ongeziene en draconische plan om Palestine Action nu te laten verbieden onder de Terrorismewet van 2000 -wat het op dezelfde hoogte zou plaatsen als gewelddadige extremistische groepen als Islamitische Staat, Al Qaeda en neonazigroepen als 'National Action'- heeft geleid tot een golf van verontwaardigde reacties en protest. Burgerrechtenorganisaties, zoals 'Amnesty International UK' en 'Liberty', milieuorganisaties als 'Greenpeace UK' en een resem andere middenveldorganisaties brachten onmiddellijk officiële statements uit om hun grote bezorgdheid te uiten en de plannen van de Britse Labour-regering streng te veroordelen.
Ook verschillende wetgevers spraken zich duidelijk uit tegen een verbod, zoals de onafhankelijk parlementslid en voormalige Labour-leider Jeremy Corbyn, het parlementslid voor de Groenen Sian Berry, de Labour-parlementsleden Richard Burgon en Diane Abbott, en het onafhankelijk parlementslid (ex-Labour) Zarah Sultana. Daarnaast verklaarden verschillende namen in de culturele sector zich openlijk solidair met Palestine Action, waaronder de bekende Ierse schrijfster Sally Rooney.
De zin ‘We are all Palestine Action’ verspreidde zich als een lopend vuurtje over sociale media en werd vorige week maandag gezongen in Londen op een solidariteitsdemonstratie die gesteund werd door een lange lijst van burgerrechten- en vredesorganisaties en andere actiegroepen, zoals 'Campaign Against the Arms Trade', 'Code Pink UK', 'Sisters Uncut', de 'Muslim Association of Britain', 'Healthworkers & Allies 4 Palestine', 'CAGE', enz.
Voorafgaand aan de solidariteitsactie bestempelde de commissaris van de Metropolitan Police, Mark Rowley, Palestine Action in een politiek geladen verklaring als “een georganiseerde extremistische politieke groepering” en beweerde hij dat “acties ter ondersteuning van een dergelijke groepering verder gaan dan wat de meesten zouden zien als legitiem protest”. Hij verbood daarop de solidariteitsactie aan het parlement, waardoor er op het laatste nippertje naar een andere locatie moest worden uitgeweken. Ondanks Rowley's intimiderende verklaring en de verandering van locatie verzamelden zich duizenden mensen ter ondersteuning van Palestine Action. De politie trad onnodig hardhandig op tegen het vreedzaam protest en pakte zeker zeven mensen op.
Van criminelen naar terroristen
In een poging de plannen van de Britse regering tegen te gaan, lanceerde Palestine Action een crowdfunding om ze juridisch aan te vechten. Binnen de 24 uur werd het vooropgestelde streefbedrag van 100.000 Britse pond overschreden. Het Hooggerechtshof in Londen kende Palestine Action nu vrijdag een spoedhoorzitting toe, die zou kunnen resulteren in de opschorting van Coopers verbod indien goedgekeurd door het parlement. Daarna volgt waarschijnlijk een lange juridische procedure.
Vrijdag 20 juni werden vier betrokkenen bij de actie op de RAF-basis Brize Norton alvast gearresteerd op verdenking van “het plegen van, voorbereiden van of aanzetten tot terroristische daden”, ondanks het feit dat de organisatie het etiket 'terroristisch' nog niet officieel kreeg opgeplakt. De vier ‘verdachten’ zouden enkele dagen in eenzame opsluiting en zonder aanklacht worden vastgehouden.
Het is niet de eerste keer dat de regering de antiterreurwetten probeert te misbruiken tegen Palestine Action. Oprichters Huda Ammori en Richard Barnard werden al in het eerste jaar van het bestaan van de organisatie aangehouden en ondervraagd onder ‘Schedule 7’ van de Terrorismewet terwijl ze de Britse grens overstaken. Een jaar later, in de lente van 2021 bedreigde de politie gearresteerde activisten van Palestine Action met vervolging wegens “terroristische overtredingen”.
De allereerste strafrechtelijke procedure tegen Palestine Action wegens criminele overtredingen eindigde in december 2021 in de vrijspraak van drie activisten die ‘UAV Engines’, een dochteronderneming van Elbit in Shenstone bij Birmingham, hadden beklad met slogans. Hun advocaten voerden met succes aan dat hoewel de drie de fabriek inderdaad hadden beschadigd, het geen criminele schade betrof, maar eerder een gerechtvaardigde “proportionele actie om misdaden in Palestina te voorkomen”. Andere zaken hadden een gelijkaardig resultaat. Bovendien werden tal van aanklachten wegens schade door een strafbaar feit, ingetrokken nog voor ze voor de rechtbank kwamen.
In januari 2022, na een aanhoudende campagne door Palestine Action, verkocht Elbit zijn onderdelenfabriek in Oldham, vlakbij Manchester. Sindsdien zouden campagnes van Palestine Action geleid hebben tot de succesvolle sluiting van nog twee andere Elbit-fabrieken in het VK.
Elbit Systems, Israël en zijn invloedrijke vertegenwoordigers in het Verenigd Koninkrijk hebben jarenlang bij de Britse regering gelobbyd om strenger op te treden tegen de groep en ze te verbieden. (Zowel Cooper en Starmer, als de minister van Buitenlandse Zaken Lammy en minister van Financiën Reeves stonden allemaal op de laatste openbaar toegankelijke lijst van de pro-Israëlische groep ‘Labour Friends of Israel’). De overheid begon harder op te treden, zeker na de aanslag van Hamas op 7 oktober 2023. Rechters begonnen proportionaliteitsargumenten af te wijzen en het werd verdachten vaker onmogelijk gemaakt om aan jury's uit te leggen waarom ze tot een bepaalde actie waren overgegaan.
In mei 2024 kregen zeven Palestine Action-activisten die in 2022 hadden ingebroken in het hoofdkantoor van Elbit Systems in Bristol, waar ze slogans op muren en ramen spoten, voorwaardelijke gevangenisstraffen. In augustus 2024 werden vier activisten veroordeeld tot 12 maanden gevangenis voor een protestactie tegen Thales UK in Govan. Een vijfde activist kreeg 14 maanden.
Eveneens in augustus vorig jaar zette de staat de antiterreurwetten voor het eerst in alle ernst in tegen activisme, met de arrestatie en opsluiting van de ‘Filton 18’. Na een directe actie tegen een productiecentrum van Elbit in Filton, waarbij Israëlische wapens onklaar werden gemaakt, werden in verschillende delen van het land in totaal 18 activisten opgepakt door gewapende antiterrorisme-eenheden. Ze werden onder antiterrorismebevoegdheden zonder aanklacht opgesloten, herhaaldelijk ondervraagd en werden veel langer vastgehouden dan normaal is toegestaan. Uiteindelijk werden ze allemaal beschuldigd van strafrechtelijke overtredingen die niets met terrorisme te maken hadden. Dat ze werden vastgehouden met behulp van de extra bevoegdheden in de context van de Terrorismewet was dus een duidelijk misbruik van deze wet door de politie, wat ook werd veroordeeld door de VN.
En vandaag zijn we op het punt gekomen dat de Britse overheid een vredesorganisatie wil verbieden op basis van de Terrorismewet, omdat ze met haar directe acties de genocidale daden van een terreurstaat probeert aan te klagen en tegen te houden. Het gaat om een totaal ondemocratisch misbruik van politieke macht door de regering, in een poging het zwijgen op te leggen aan diegenen die haar medeplichtigheid aan de gruweldaden in Gaza aan de kaak durven stellen.
