Image
COVID-19 China

Shanghai, januari 2021; Foto: Robert Way; Shutterstock.com

Zal China’s ‘Zero COVID’-beleid een groot probleem worden voor Xi?
Artikel
5 minuten

Er is geen gebrek aan problemen die de Chinese premier Xi Jinping ‘s nachts wakker kunnen houden: de dreigende ineenstorting van de vastgoedmarkt, Chinese provincies die hun groeidoelstellingen moeten bijstellen vanwege COVID-19, zijn beslissing om geen afstand te nemen van Vladimir Poetin en Ruslands barbaarse aanval op Oekraïne, de laagste geboortecijfers in 61 jaar, …

Maar misschien wel de grootste bezorgdheid voor Xi is de COVID-19 pandemie, die zijn herbenoeming voor een derde termijn als voorzitter van de Communistische Partij bedreigt. Natuurrampen hebben in het verleden al vaker geleid tot politieke verandering in China. De aardbeving van juli 1976 in Tangshan, waarbij meer dan een half miljoen mensen omkwamen, werd door velen gezien als het moment waarop Mao Zedong zijn legitimiteit -of zijn ‘Mandaat van de Hemel’- als heerser van China verloor. Zijn dood een paar weken later bevestigde dit bijgeloof alleen maar.  

Bijgeloof of niet, Xi is bezorgd dat ontevredenheid over de manier waarop zijn regering COVID heeft aangepakt, hem verzwakt heeft in de aanloop naar het 20ste Partijcongres dat later dit jaar plaatsvindt. Daarom werken hij en de Chinese Communistische Partij (CCP) verwoed om het succes van zijn 'Zero COVID'-beleid te verzekeren - alvast tot aan de samenkomst van de Partij in de herfst. (Dit Zero COVID-beleid streeft naar zo min mogelijk infecties door het virus zo snel mogelijk lokaal te elimineren via strenge volksgezondheidsmaatregelen, in tegenstelling tot een strategie waarbij uiteindelijk met het endemische virus geleefd wordt, nvdr.)
   
China is geen democratie en dissidentie wordt niet getolereerd, maar de publieke opinie doet er desondanks wel toe. Xi bevindt zich in een moeilijke positie omdat de verspreiding van de Omicron-variant de inspanningen ondermijnt om het Zero COVID-beleid te handhaven. De hardhandige reactie van de regering van Shanghai op een uitbraak heeft geleid tot een algemene onvrede bij Chinese burgers. Die zijn boos omwille van de lege winkelrekken, een gebrek aan toegang tot gezondheidszorg, ondermaatse isolatiefaciliteiten en -het meest draconische van al- maatregelen die besmette kinderen van hun ouders scheiden. Op een bepaald punt kan deze onvrede overslaan in twijfel over de algemene aanpak van het land door Xi.   

China’s topvirologen beginnen achter gesloten deuren toe te geven dat de Omicron-variant een bedreiging vormt voor de leefbaarheid van het Zero COVID-beleid. Kan de Communistische Partij na elke uitbraak, voor weken en maanden aan een stuk, steden en provincies blijven platleggen? Kan ze de landsgrenzen voor onbepaalde duur gesloten houden? De dreigende sociale en economische kosten van de Zero COVID-strategie worden duidelijker, en Xi heeft geen langetermijnplan, buiten het op afstand proberen houden van het virus tot aan het Partijcongres. 

Tot voor kort aanvaardden veel Chinezen de strenge COVID-maatregelen als een prijs die ze bereid waren te betalen voor hun gezondheid.

Na de initiele uitbraak van COVID-19 in Wuhan, in December 2019, waren Chinese burgers bereid om aanzienlijke inperkingen van hun persoonlijke vrijheid en beweging te verdragen om de lage tot onbestaande COVID-graden in het land te verzekeren. De lockdown in Wuhan begin 2020 dwong 11 miljoen mensen in hun huizen te blijven rond China’s meest gevierde feestdag, het Chinees Nieuwjaar. 

De ontberingen waren aanzienlijk en tekenen van onvrede bij de bevolking begonnen op te duiken op de sociale media. Ze werden echter snel onderdrukt en de Chinezen verkondigden hun overwinning op COVID in de lente van 2020, net voordat de rest van de wereld in een schijnbaar eindeloze pandemie-winter gestort werd. 

In de twee daaropvolgende jaren heeft China een van de strengste internationale en nationale reisrestricties ter wereld opgelegd, allemaal gericht op het voorkomen dat COVID het land zou binnen geraken. Het heeft hoogtechnologische methodes ingezet (zoals opsporingstechnologie en symptoom-checkers), evenals niet technologische methodes (zoals werkeenheden en buurtcomités), om ervoor te zorgen dat de virusprotocollen werden nageleefd. Wanneer COVID-gevallen opdoken, werden volledige buurten, en zelfs volledige steden afgesloten van de buitenwereld. Deze strategie is grotendeels succesvol geweest – tot voor kort. 

In februari 2022 stond de Volksrepubliek China (VCR) in totaal op 136.000 besmettingsgevallen en 5700 overlijdens, de meeste daarvan werden geregistreerd tijdens de crisis in Wuhan. Minder dan twee maanden later was dat aantal aangegroeid tot iets minder dan 1 miljoen gevallen en meer dan 13.000 doden. (Op 2 mei staat de teller op 1.060.927 besmettingen en 201.109 doden, nvdr.)

Terwijl de cijfers in China nog altijd een heel pak lager liggen dan in de Verenigde Staten, of dan in buurlanden Japan en Korea –die kleinere bevolkingsaantallen en sterkere gezondheidsstelsels hebben dan de VRC– zorgen deze stijgingen bij velen voor ongerustheid. In Hong Kong was er een alarmerend hoge sterftegraad per capita afgelopen maart, waarbij vooral de ouderen in de stad omkwamen. En China weigert nog steeds om meer doeltreffende mRNA-vaccins ter beschikking te stellen van de bevolking, omwille van wat velen zien als het 'vaccin-nationalisme' van de autoriteiten, die een in eigen land ontwikkeld vaccin de voorkeur blijven geven. (China werkt momentaal aan een mRNA-vaccin, nvdr.) 

Tot voor kort aanvaardden veel Chinese burgers de strikte openbare gezondheidsmaatregelen als een prijs die ze bereid waren te betalen voor hun gezondheid. Maar de verspreiding van de Omicron-variant dreigt de Chinese preventiestrategieën te overstijgen – en dat houdt Xi Jinping wakker ‘s nachts. 

Xi weet dat hij en de Partij verantwoordelijk zijn voor China’s ervaring met COVID-19. Terwijl de rest van de wereld overgaat tot COVID-endemie, dalen de vooruitzichten op het handhaven van een staat van Zero COVID in China. Terwijl een oncontroleerbare nationale uitbraak zeker een bedreiging zou vormen voor Xi’s leiderschap, kan het aanhouden van deze strategie net zo bedreigend blijken.   

Dit artikel verscheen eerder op Counterpunch.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.