Biden en Trump wonnen allebei de voorverkiezingen van respectievelijk de Democratische en Republikeinse partijen in de staat New Hampshire. Het pad is nu geëffend voor een verkiezingsjaar zoals we nog nooit gezien hebben.
De voorverkiezingen in New Hampshire (op 23 januari 2023) hebben bevestigd dat de Verenigde Staten afstevent op rampzalige herfstverkiezingen. Tenzij een gezondheidscrisis een terugtrekking uit de presidentiële race uitlokt, is Donald Trump of Joe Biden op weg naar een tweede ambtstermijn als president. De electorale vooruitzichten zijn ronduit dystopisch.
De rol van president Biden als partijbaas pakte goed uit voor hem in New Hampshire. Zich ongetwijfeld herinnerend dat hij tijdens de vorige voorverkiezingen in deze staat slechts vijfde werd met een povere acht procent van de stemmen, droeg Biden het Democratisch Nationaal Comité op om zijn naam deze keer niet op het stembiljet te zetten. Er was echter de optie om handmatig een naam in te vullen en pro-Biden krachten voerden een succesvolle campagne die hem dinsdag twee derde van de stemmen opleverde.
Het had er heel anders kunnen uitzien als er een geloofwaardige progressieve presidentskandidaat was opgestaan om Biden het vuur aan de schenen te leggen. Met 20 procent van de stemmen eindigde de Democratische afgevaardigde Dean Phillips -die politiek over het algemeen rechts van Biden staat- als dichtste concurrent. De progressieve kandidate Marianne Williamson, die nog nooit een gekozen ambt heeft bekleed, noch een beweging voor sociale rechtvaardigheid heeft geleid, vergaarde slechts 5 procent.
Tegenover zo’n magere oppositie, behaalde Biden met de vingers in de neus de overwinning in New Hampshire. In de meeste nationale peilingen staat hij echter aanzienlijk achter op Trump, ook in de zogenaamde ‘swing states’ (waar het niet zeker is welke van de twee partijen zal winnen). De Democratische Partij is dus op weg om een bijzonder zwakke kandidaat te nomineren in een tijd waarin het belichamen van de status quo waarschijnlijk een verliezende propositie is. Peilingen tonen ook aan dat driekwart van het VS-publiek vindt dat het de verkeerde kant uitgaat met het land.
De redenen die ons in deze erbarmelijke situatie hebben gebracht zijn talrijk, maar elke zinvolle lijst van relevante factoren zou ook de conformiteitsdrang moeten bevatten van tal van verkozen ambtenaren en activistische groepen die bekend staan als progressief. Voor velen blijkt de verleiding om publiekelijk excuses te maken voor Biden en om hem onterecht te prijzen, te groot om te weerstaan.
Ondertussen bleven reële bezorgdheden meestal binnenskamers, zelfs nadat duidelijk werd dat het presidentschap van Biden zich in grimmig vaarwater bevond, met een energiebeleid dat gepaard ging met dubbelzinnige verklaringen over het klimaat, anemische reacties op systemisch racisme, een oorlogszuchtig buitenlands beleid met weinig respect voor de mensenrechten, en een welig tierend militarisme.
Naarmate het presidentschap van Biden verder afkalfde, was het noodzakelijk dat links aanhoudende druk bleef genereren om onheilspellende trends tegen te gaan. Maar tegen het eind van 2021 was het leiderschap van de ‘Congressional Progressive Caucus’ (een progressieve groepering van Democratische verkozenen in het Congres) vervallen in een patroon van onverstandig buigen voor de man in het 'Oval Office'.
Het keerpunt kwam er eind 2021 toen de leden van de progressieve caucus (CPC) hun cruciale belofte lieten varen om de Infrastructuurwet alleen goed te keuren als die samen met het 'Build Back Better'-pakket zou worden gestemd. Laatstgenoemde wet omvatte veel meer progressieve prioriteiten dan de infrastructuurwet. In de machtsstrijd hierover, zorgde de stijgende druk van het Witte Huis en van de gematigde Democraten ervoor dat de CPC inbond en de Infrastructuurwet afzonderlijk stemde. De Build Back Better-wet slaagde er uiteindelijk niet in om genoeg steun te vergaren en werd afgevoerd.
Deze tragische Build Back Better-episode was een voorbode voor verdere toegevingen, inclusief premature steun voor Biden voor de voorverkiezingen. Voorzitter van de CPC, Pramila Jayapal, sprak 14 maanden geleden al haar steun uit voor Biden. Dat was halverwege zijn termijn. Ze verklaarde: “Hij was niet mijn eerste of tweede keuze voor president, maar ik ben een bekeerling. Ik had nooit gedacht dat ik dit zou zeggen, maar ik vind dat hij zich verkiesbaar moet stellen voor nog een termijn en dat hij de agenda die we hebben opgesteld moet afwerken".
Veel anderen volgden dit voorbeeld, waardoor de kans kleiner werd dat er zich een progressieve Democraat zou aandienen als geloofwaardige uitdager voor Biden in de voorverkiezingen. Zelfs congreslid Alexandria Ocasio-Cortez -een van de leden van de Squad (een informele groep van acht linkse Democraten in het Huis van Afgevaardigden), die bewonderenswaardig tegen het manoeuvre stemde dat de Build Back Better-wet kelderde ("Dit is onzin", zei ze toen)- heeft Biden afgelopen juli voorgedragen voor herbenoeming. De druk op alle Democraten in het Congres om dit te doen, is enorm.
Tegendruk van progressieve basisactivisten en -organisaties is daarom van vitaal belang, maar ontbreekt helaas vaak. Het resultaat is dat er uiteindelijk meer kans is dat gekozen functionarissen die ogenschijnlijk de progressieve basis vertegenwoordigen ten opzichte van de gevestigde orde, meer gaan dienen als vertegenwoordigers van de gevestigde orde ten opzichte van de progressieve basis.
In de peilingen zakt de goedkeuring van de kiezers voor de president ondertussen alsmaar verder naar beneden. Zeker onder de belangrijkste pilaren van zijn verkiezingsoverwinning op Trump in 2020 -mensen van kleur en vooral jongeren- is de steun voor Biden gekelderd. Sinds oktober bereikte die steun een nieuw dieptepunt vanwege zijn actieve medeplichtigheid aan de aanhoudende massamoord van Israël op Palestijnse burgers.
Op dezelfde dag als zijn overwinning in New Hampshire, werd een toespraak van Biden opnieuw verstoord door activisten die opriepen om een einde te maken aan het door de VS gesteunde bloedbad in Gaza. Zodra hij begon te spreken op een campagne-evenement in de swing state Virginia, werd hij onderbroken met de kreet "Hoeveel kinderen zijn er al gedood?". En er werd nog meer geroepen over Gaza, zoals “Israël vermoord elk uur twee vrouwen” en “Stop met het financieren van genocide”. The Hill meldde dat de toespraak van Biden "bijna een dozijn keer" onderbroken werd door "slogans van de menigte”.
Biden benadrukt graag zijn banden met de georganiseerde arbeid, maar verschillende grote vakbonden in de VS hebben formeel opgeroepen tot een staakt-het-vuren in Gaza, waaronder de ‘United Auto Workers’, ‘the American Postal Workers Union’, en de ‘Service Employees International Union’ (SEIU) die bijna twee miljoen werknemers vertegenwoordigt. Activistische leden van de grootste vakbond van het land, de ‘National Education Association’ (NEA), dringen er op aan dat ook de NEA formeel standpunt zou innemen voor een staakt-het-vuren. Dergelijke rechtstreekse kritiek op Bidens steun voor de voortzetting van het bloedvergieten in Gaza, geeft nog maar eens aan hoe weinig voeling hij heeft met de kiezers die hij broodnodig heeft.
Onder progressieven is een doordachte dialoog over 'wat aan te vangen met Biden?', nu essentieel. Waardevolle ideeën zijn het focussen op verkiezingen op lokaal en staatsniveau, en prioritaire steun verlenen aan de meest progressieve leden van het congres, dat overspoeld wordt met grof geld van de pro-zionistische lobby AIPAC en zijn reactionaire bondgenoten.
In ieder geval zal er eerlijkheid nodig zijn over Joe Bidens verraad van belangrijke campagnebeloften voor 2020, en over zijn medeplichtigheid aan de aanhoudende Israëlische massamoord in Gaza. Eerlijkheid zal ook cruciaal zijn over de zeer reële dreiging van fascisme vanwege Trump-krachten die erop gebrand zijn om de volledige controle te grijpen over de VS-overheid – met de voorspelbare catastrofale gevolgen van dien voor de burgerlijke vrijheden, reproductieve rechten, raciale gerechtigheid, klimaat, het milieu, stemrecht, wat er overblijft van de democratie, enzoverder. Want vergis u niet: Trump en zijn belangrijkste bondgenoten zouden graag het fascisme naar de Verenigde Staten brengen.
Dit vertaalde artikel verscheen eerder op Common Dreams.