Van 14 tot 26 april organiseren verschillende Britse vredes- en milieuorganisaties een protestkamp aan de luchtmachtbasis van RAF Lakenheath. Deze volledig door de VS gecontroleerde militaire basis op Britse bodem herbergde van 1954 tot 2008 Amerikaanse kernwapens. In documenten van het Pentagon uit 2022 worden de voorbereidingen beschreven voor de mogelijke terugkeer van VS-kernwapens naar Lakenheath. Het is niet duidelijk of dit ondertussen al is gebeurd, maar vredesactivisten willen alvast duidelijk maken dat ze niet akkoord zijn met dit idee.
In het kader van het protestkamp werd op 24 april, vlakbij Lakenheath, ook een internationale vredesconferentie georganiseerd die o.a. de aandacht wilde vestigen op de impact van militaire basissen op de mens en het milieu. Twee medewerkers van Vrede namen er het woord.
Om zijn militaire/economische en geopolitieke dominantie te verzekeren beschikt de VS over meer dan 800 militaire basissen, verspreid over de hele wereld. Op een verre tweede en derde plaats prijken de voormalige koloniale supermachten het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Over de buitenlandse militaire basissen van laatstgenoemde land kwam Alain Rouy van de 'Mouvement de la Paix' iets vertellen in Lakenheath. Dit is zijn vertaalde bijdrage (red.).
In Frankrijk hebben we geen Amerikaanse militaire basissen meer sinds 1966, toen generaal De Gaulle zich terugtrok uit het geïntegreerde NAVO-commando omdat hij weigerde het Franse beleid te onderwerpen aan de VS. “Bondgenoten, ja, vazallen: nooit”, zei hij. Vandaag is deze slogan nog steeds zeer actueel! Het is in feite een van de belangrijkste functies van de basissen: de NAVO-landen binnen de invloedssfeer van de VS houden door zogenaamd hun verdediging en veiligheid te garanderen. De NAVO wordt gezien als onmisbaar en de NAVO verlaten als een ramp: dit idee moeten we bestrijden.
Hoewel Frankrijk geen buitenlandse militaire basissen op zijn grondgebied heeft, handhaaft het zelf wel militaire basissen in het buitenland, in Afrika (Djibouti, Senegal, Ivoorkust) en in Abu Dhabi. Frankrijk is ook overal ter wereld militair aanwezig dankzij zijn overzeese gebieden in de Caraïben (Martinique, Guadeloupe en Frans Guyana), de Indische Oceaan (Mayotte en Réunion) en de Stille Oceaan (Nieuw-Caledonië en Frans Polynesië).
Defensieovereenkomsten vormen de juridische rechtvaardiging voor de Franse militaire aanwezigheid in Afrika. In werkelijkheid gaat het erom de economische belangen van de voormalige koloniale mogendheid te verdedigen en de hulpbronnen van deze landen te blijven exploiteren. In de overzeese gebieden komt de militaire aanwezigheid de lokale ontwikkeling geenszins ten goede. Integendeel, ze heeft bijzonder negatieve gevolgen voor het milieu. Ze vormt ook een bedreiging voor lokale bevolkingen die vechten voor hun onafhankelijkheid, zoals in Nieuw-Caledonië en Polynesië.
Een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van Frankrijk betreft de milieu-impact van zijn militaire activiteiten. De zwaarste kwestie blijft die van de 17 Franse kernproeven in Algerije tussen 1960 en 1967, waaronder negen proeven na de Algerijnse onafhankelijkheid in 1962. De vervuiling veroorzaakt door dergelijke proeven treft ook de inwoners van de eilanden in de Stille Oceaan in Frans-Polynesië (46 atmosferische proeven van 1966 tot 1974, en 147 ondergrondse proeven van 1975 tot 1996). Het Verdrag inzake het Verbod op Kernwapens (TPNW) -dat Algerije geratificeerd heeft, maar Frankrijk niet- biedt slachtoffers nieuwe juridische middelen om schadevergoedingen te eisen. Maar afgezien van kernwapens moet er nog veel worden gedaan om alle andere vervuiling veroorzaakt door de Franse militaire basissen en Franse gewapende interventies overzee en in het buitenland, in kaart te brengen.
In Frankrijk verzetten de krachten voor vrede en vooruitgang zich tegen de militarisering van de internationale betrekkingen en werken ze aan een radicaal andere richting voor het Frans beleid in de wereld. Eerst en vooral eisen ze dat Frankrijk ophoudt zich te gedragen als een imperialistische mogendheid in Afrika, wat concreet betekent dat de basissen worden gesloten en het Frans leger wordt teruggetrokken, en dat er een einde komt aan de militaire interventies en alle interventies in voormalige kolonies. De vredesbeweging eist ook de sluiting van de Franse militaire basis in de Verenigde Arabische Emiraten, en een einde aan de wapenverkoop en militaire samenwerking met repressieve regimes zoals die in Saoedi-Arabië of Turkije.
Meer in het algemeen is het hoog tijd om in Frankrijk een einde te maken aan de democratische anomalie dat het staatshoofd ook het hoofd is van de strijdkrachten, en exclusief verantwoordelijk is voor de militaire operaties die Frankrijk uitvoert. Parlementaire goedkeuring is pas vereist na zes maanden. De militaire ideologie is een bedreiging voor iedereen.
