Image
Israel

1 november 2022; Beeld: IDF, CC 3.0

Ultrarechtse Knesset ingezworen en extremistische regering in het verschiet
Artikel
5 minuten

Op 15 november werd de 25ste Knesset (Israëlisch parlement) ingezworen, de meest rechtse en religieuze ooit. 

Bij de inhuldiging was dat fysiek zichtbaar. Nog nooit waren er in de Knesset zoveel hoofden getooid met keppels, zoveel extreem zionistische kolonisten en zoveel mannen in Orthodoxe klederdracht te vinden. Bijna een derde van de volksvertegenwoordigers zijn ultra-Orthodoxe joden van verschillende denominaties.  

De spectaculaire politieke comeback van inkomend premier Benjamin Netanyahu werd dan ook gerealiseerd via een coalitie van zijn rechts-populistische Likoed-partij met een aantal ultra-Orthodoxe en extreemrechtse partijen (zoals de succesvolle Religieus Zionistische Partij)  

Het is via de Religieus Zionistische Partij dat er op 1 november 12 Knesset-leden verkozen werden die in illegale joodse nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden leven. Partijleider Bezalel Smotrich woont in Kedumim en Itamar Ben Gvir, partijleider van de extreemrechtse 'Otzma Yehudit' (Joodse Macht), woont in Kiryat Arba, respectievelijk in het noorden en het zuiden van de bezette Westelijke Jordaanoever. Avigdor Lieberman, de uittredende minister van Financiën en partijleider van de seculier nationalistische 'Yisrael Beiteinu', is de enige kolonist in de nieuwe Knesset die geen deel uitmaakt van de winnende coalitie. 

Samen rijfde het blok van Netanyahu 64 zetels binnen, een meerderheid in de 120 zetels tellende Knesset. Likoed zelf behaalde 32 zetels en is de grootste individuele partij in het parlement. Dat is op zich opmerkelijk aangezien er een strafrechtelijk proces aan de gang is tegen voorzitter Netanyahu wegens fraude, omkoping en vertrouwensbreuk. Immuniteit tegen vervolging was ongetwijfeld de belangrijkste motivatie van Netanyahu voor een electorale overwinning. Dat er om dit doel te bereiken een coalitie gesloten moest worden met partijen en individuen die zelfs door de vorige zeer rechtse regeringen te extreem bevonden werden, vormde geen beletsel. Oppositie tegen de creatie van een Palestijnse staat en het ondergeschikt maken van beslissingen van het Hooggerechtshof aan het parlement lijken de enige in het oog springende gemeenschappelijke punten van Netanyahu en zijn extreemrechte en ultra-religieuze partners.  

Opvallende kenmerken van de nieuwe Knesset zijn dat er nog nooit zo weinig vrouwen in zetelden (slechts 29, waarvan de grote meerderheid in de oppositie), er minder Arabische Israëli’s verkozen werden (slechts 10) en dat de Druzen zelfs helemaal geen vertegenwoordigers hebben.

Ook de seculiere Arabische partij 'Balad', heeft voor het eerst sinds haar oprichting in de jaren 1990 geen vertegenwoordigers in de Knesset. Te elfder ure scheurde Balad zich af van de gemeenschappelijke lijst van Arabische partijen in Israël. Op eigen kracht kon ze de kiesdrempel net niet halen (ondanks 140.000 stemmen).

De grootste oppositiepartij in de nieuwe Knesset is de zionistisch-liberale 'Yesh Atid' van de uittredende premier Yair Lapid, een voormalige coalitiepartner van Benjamin Netanyahu.    

Regering

Op 13 november kreeg Netanyahu de opdracht van de Israëlische president Isaac Herzog om de nieuwe regering samen te stellen. Hij is momenteel volop gesprekken aan het voeren met zijn coalitiepartners over de verdeling van de posten. En die partners verwachten uiteraard beloond te worden voor hun aandeel in de overwinning. 

Bezalel Smotrich is vooreerst geïnteresseerd in de post van minister van Defensie. Gezien de uitgesproken radicaal rechtse en racistische agenda van de Religieus Zionistische Partij, die het gebruik voorstaat van massaal geweld tegen de Palestijnen, zou dit een regelrechte ramp kunnen inluiden, zeker op een moment dat het geweld en de onrust in de bezette gebieden al een aantal maanden hevig oplaaien. De huidige situatie is zeer ontvlambaar, maar Netanyahu en zijn bondgenoten hebben de vorige regering voortdurend verweten niet hard genoeg op te treden tegen het Palestijns verzet.     

In de huidige context van toegenomen Palestijns verzet, is een extremistische Israëlische regering het recept voor escalatie.  

Volgens de Israëlische pers sleept de aankondiging van een nieuwe regering aan omdat Netanyahu Smotrich liever zou weghouden van het ministerie van Defensie, onder meer omdat Israëls belangrijkste buitenlandse bondgenoot, de VS, tegen zijn kandidatuur gekant is. Netanyahu is aan het proberen om Smotrich een andere post te verkopen. Diens tweede keuze is minister van Financiën, maar een andere belangrijke coalitiepartner, 'Shas'-voorzitter Aryeh Deri, zou deze functie voor zichzelf opeisen.   

Itamar Ben-Gvir, de ultranationalistische voorzitter van Joodse Macht (een extremistische partij die opkwam onder de lijst van de Religieus Zionistische Partij), is de ideologische opvolger van de overleden ultranationalistische Rabbi Meir Kahane, wiens Kach partij als terroristische organisatie verboden werd in Israël. In 2007 werd Ben-Gvir nog veroordeeld wegens racistische ophitsing tegen Arabieren en steun aan een terroristische organisatie.

Uitgerekend deze man beoogt de post van minister van Openbare Veiligheid – een lont aan het kruitvat van de gespannen relaties tussen de Israëlische staat en zijn Arabische inwoners. Toch zou Netanyahu Ben-Gvir overwegen voor de functie, wat de Israëlische veiligheidsdiensten grote zorgen baart. Shin Bet, Israëls binnenlandse veiligheidsdienst, zou in dat geval inlichtingen moeten delen met politieke figuren waarover zij zelf dossiers bijhoudt wegens terroristische activiteiten en sympathieën.

Politie-akkoord met de EU

Net nu de extreemrechtse leider Ben Gvir getipt wordt als de nieuwe minister van Openbare Veiligheid -die ook de ordehandhavingsdiensten onder zijn bevoegdheid heeft- streeft de Europese Unie naar de afronding van een politieovereenkomst met Israël. Het betreft een werkakkoord tussen het 'European Police Office' (Europol) en de Israëlische autoriteiten, die de uitwisseling van persoonsgegevens mogelijk moet maken, met inbegrip van gevoelige data zoals biometrische gegevens, raciale en etnische afkomst, en religieuze of politieke overtuigingen. 

De EU streeft al enige tijd naar een overeenkomst tussen Europol en Israël “teneinde het optreden van de autoriteiten van de lidstaten van de Unie en die van Israël, alsmede hun onderlinge samenwerking, te ondersteunen en te versterken". De Europese Commissie kreeg in 2018 toestemming om de onderhandelingen te openen, ook met een aantal andere landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Tot nu toe hebben de meeste onderhandelingen weinig of geen vooruitgang geboekt. Voor Israël ligt er nu echter een ontwerpovereenkomst op tafel die op 26 september door de Raadsgroep Justitie en Binnenlandse Zaken werd besproken.

Op het eerste zicht lijkt de ontwerpovereenkomst het gebruik in de Bezette Gebieden van door Europol verstrekte gegevens te verbieden. Maar er zijn duidelijk mazen in het net. In de overeenkomst zitten expliciete uitzonderingen vervat die het wel toelaten om de door Europol overgedragen gegevens te gebruiken in de Bezette Gebieden. Indien beklonken zou een extreemrechtse en racistische minister van Openbare Veiligheid dus in kunnen staan voor de concrete uitvoering van de Europol-Israël-overeenkomst. Een gevaarlijk vooruitzicht. 

In het aankomende regeerakkoord zullen ongetwijfeld ook een pak naargeestige vooruitzichten vervat zitten, zoals immuniteit tegen vervolging voor Israëlische soldaten, de uitbreiding van de bouw van illegale nederzettingen op de bezette Palestijnse gebieden en de terugdraaiing van de LGBTQ-vriendelijke wetten in Israël.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Campagne

BDS

De Boycot, Desinvestering & Sancties-beweging (BDS) wil een einde brengen aan de internationale steun voor de Israëlische onderdrukking van de Palestijnen. Vrede vzw ondersteunt de BDS-beweging in België. 

Basisinfo

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.